19 Eylül 2020 Yazısı
Yunanistan ozellikle son birkac aydir epeydir gundemde. turkiye'nin dogu akdenizdeki kara sulari, kit'a sahanligi ve bunlarin ikisinden hak olarak dogan deniz yetki alanlari konusundaki aksiyonlarina cok ciddi reaksiyon gosteren bir ulke yunanistan. sadece reaksiyon gostermekle kalmayip hem cok ciddi kiskirtici hamlelerde bulunup hem de aslinda hicbir dogal ve hukuki hakki olmayan yerlerde hak sahipligi iddia etmekte. bu iddialarin hicbiri ne bilimsel ne de uluslararasi deniz hukuku hukumlerine uymamaktadir. uluslararasi deniz hukuku uzmani degilim, bunun uzerine okuma yaptigim ve misal teskil edecek ornekler uzerinden cikardigim kadariyla konusuyorum. bu konu hakkinda okuma yapmak isteyenlere su tur tavsiyeler verebilirim. oncelikle henry kissenger'in diplomasi adli kitabini okumalari, daha sonra amerika birlesik devletleri hakimiyet teorileri/doktrinleri hakkinda arastirmalar yapmalarini, ozellikle bir ada ulkesi olan ingiltere'nin ozellikle de fransa ile yasadigi bu tip benzer sorunlarin nasil ele alindigini gormeleri tavsiye edebilirim. buradan zaten bu tur konular hakkinda nasil bir tutum sergilendigini anlamak cok mumkun. sadece bunlara dayanarak yunanistan'in tezlerinin cok kirilgan ve sadece fazla israrci olarak, blorf yaparak baskin cikma mantigi pesinden gittiklerini gorebiliyoruz.
Bunlar zaten elimizdeki gercekliklerdi, asil olan daha baska bir sey. peki yunanistan bu gibi hamleleri nasil yapiyordu? sadece kendi insiyatifi ile yapamayacagi pek acik. pesinde olduklari taktigin ters gitmesi sonucunda bir savasin cikmasi olasiliginin daima masada oldugu bu durumda yunanistan'in sadece kendi basina turkiye ile savasmasi mumkun degil bunu yunanistan tarafi da bilmekte. bu fiziksel olarak bir kere mumkun degil.
Adim adim ilerliyoruz. arkasina baska gucler aliyor diyelim. kimi aliyorlar, ilk bakista goze carpan fransa var. sonra almanya vs liste uzuyor. peki yunanistan bu ulkeleri kendi diplomasileri sonucunda mi arkasina alabiliyor? yani yunanistan bu ulkere ne vadetmis olabilir? yunanistan'in neyi var bu tur destekleri alabilmek icin masaya koyabilecek? yunanistan bildigimiz kadari ile 2060 yilina kadar 300 milyar euro borc odeyecek. bildigimiz bir sanayisi yok. ekonomisi batik. teknolojisi yok. marka degeri yok. tek bir sey var ellerinde o da guzel adalar ve egenin suyu gunesi dolayisiyla dinlence yeri. buna bagli sektorler de iyidir. yeme icme, balikcilik, biraz gemicilik, ama buyuk tersaneler degil, iste tekne vs. zaten bir basarilari olsa ortaya bir yunan markasi cikardi.
Peki elinde bu sekilde hicbir sey olmayip da bu kadar one cikabilmesinin sebebi ne?
Yunanistan bir proxy devlettir.
Ne demek proxy devlet. proxy devlet, ayni proxy ordular, askeri gucler gibi nasil el nusra, isid, el kaide vs gibi teror orgutleri aslinda bulunduklari yerde bir vekil savasci rolunde baska ulkelerin satin alip ya da kiralayip savasa soktugu unsurlar ise, bunun daha da buyuk yapida olanlarina proxy devlet diyecegiz. bir tek yunanistan midir proxy devlet? hayir! mesela ermenistan da proxy devlettir. suriye de bir proxy devlettir. bu devletler birlesmis miletler tarafindan taninan, kendi bagimsizliklari kagit uzerinde olan, fakat disislerinde resmi olmadan baska ulkere bagli, ekonomileri yine bu hamileri tarafindan yonetilen, butun ulkenin finansmani tamamen baska ulkelerin elinde olan devletlerdir proxy devletler.
Proxy devletler kagit uzerinde ozgurdurler fakat ekonomik ve siyasi acidan ozgur degillerdir. bu bir resmiyete baglanmis degildir. daha cok ulke icerisinde siyasi olusumun dis devletlerin istedigi sekilde insa edilmis bir yapiya sahiptir. aslinda proxy devletlerin baskanlari buyuk bir vali gibi ya da belediye baskani gibi calisirlar. ulkenin altyapisi ile burokrasinin islemesi ile gundelik hayatin sorunsuz devam etmesi ile ilgilenirler, geri kalan kritik siyasi hareketlerde ve ozellikle disislerinde vekili oldugu ulkelerin istekleri ve cikarlari dogrultusunda hareket ederler. buna karsi cikmalari mumkun degildir. proxy devletlerin insanlari topu topu 30-40 yillik refah icin butun ozgurluklerini satmis insanlardir. yani cocuklarinin ne olacaginin garantisi yoktur.
Bizim bir atasozumuz vardir. kendi isini kendin halledeceksin diye. bu laf bosuna hayatta kalmamis. bunun bir sebebi var. bir de el elin esegini turku soyleyerek ararmis diye bir sozumuz daha var. bunlarin anlamlari uc asagi bes yukari bir sey anlatiyor bize. yunanistan'in arkasindaki bu devletlerin yapmak istedigi her ne ise gelip kendileri yapdiklari surece bu isler proxy yontemler ile sonuca kavusmaz. aslinda bu ulkeler yine bunu ilk denediklerinde basaramadiklarini gorduler. o yuzden bu sefer de daha baska bir sekilde bu proxy yontemler ile deniyorlar. 40 yildan beri pkk denen olusum ile ugrasiyor turkiye. sadece pkk degil, bunun asalasi, sag-sol catismalari, ypg, pyd, isid, zart zurt bir dolu bela ile ugrasmis ya da ugrasmakta. bunun uzerine bir de bu proxy devletler devereye girdi. ermanistan rusya'nin, yunanistan da avrupa birligi'nin proxy yapisi olarak... abd'nin proxy yapilari cok daha fazla, yeri geliyor her ulke, yeri geliyor dunya uzerinde kurulmus her turlu teror orgutu ile irtibata gecip amerika birlesik devletleri icin guvenlik sorunu olusturaca her dusmanin bertarafi icin her turlu ittifaki yapmaktadir. bu isler cok pahali ve aslinda bence abd bu isler icin kontrolsuz cok fazla para harciyor. bu duzenin de degismesini isteyen bir yapi var abd icerisinde. buna da zaten kuresel sermaye deniyor.
Kuresel sermaye tarafindaki konusmalari baska bir yere birakmak daha faydali olacaktir simdilik.
Kuresel gucler tanimi yapmak cok onemli ve hemen ardindan kuresel aktorler. kuresel gucler abd, avrupa birligi, rusya, cin. bunlar kuresel gucler, kuresel aktorler diyince de bunun icerisinde turkiye'nin girdigi her turlu kuresel kurum ve kurulus ve uzerine kuresel gucleri ekleyecegiz. yanina birkac ulke daha. mesela macaristan bir kuresel aktor degil. hindistan bile degil. onlarinki biraz tutumdan oyle. iran mesela kuresel bir aktor. nato kuresel bir aktor. nato kuresel bir guc mu? degil! neden degil, cunku nato tek bir cikar odaginda her istedigi hareketi yapamiyor. boyle kuresel guc olmaz.
Bu proxy devlet kavramini iyi sindirmek gerekiyor. kuresel guc ve kuresel aktor kavramlarini da yanina koydugumuz zaman dunya siyaseti acisindan cogu flu alanin sisini dagitmakta.
Bunlar zaten elimizdeki gercekliklerdi, asil olan daha baska bir sey. peki yunanistan bu gibi hamleleri nasil yapiyordu? sadece kendi insiyatifi ile yapamayacagi pek acik. pesinde olduklari taktigin ters gitmesi sonucunda bir savasin cikmasi olasiliginin daima masada oldugu bu durumda yunanistan'in sadece kendi basina turkiye ile savasmasi mumkun degil bunu yunanistan tarafi da bilmekte. bu fiziksel olarak bir kere mumkun degil.
Adim adim ilerliyoruz. arkasina baska gucler aliyor diyelim. kimi aliyorlar, ilk bakista goze carpan fransa var. sonra almanya vs liste uzuyor. peki yunanistan bu ulkeleri kendi diplomasileri sonucunda mi arkasina alabiliyor? yani yunanistan bu ulkere ne vadetmis olabilir? yunanistan'in neyi var bu tur destekleri alabilmek icin masaya koyabilecek? yunanistan bildigimiz kadari ile 2060 yilina kadar 300 milyar euro borc odeyecek. bildigimiz bir sanayisi yok. ekonomisi batik. teknolojisi yok. marka degeri yok. tek bir sey var ellerinde o da guzel adalar ve egenin suyu gunesi dolayisiyla dinlence yeri. buna bagli sektorler de iyidir. yeme icme, balikcilik, biraz gemicilik, ama buyuk tersaneler degil, iste tekne vs. zaten bir basarilari olsa ortaya bir yunan markasi cikardi.
Peki elinde bu sekilde hicbir sey olmayip da bu kadar one cikabilmesinin sebebi ne?
Yunanistan bir proxy devlettir.
Ne demek proxy devlet. proxy devlet, ayni proxy ordular, askeri gucler gibi nasil el nusra, isid, el kaide vs gibi teror orgutleri aslinda bulunduklari yerde bir vekil savasci rolunde baska ulkelerin satin alip ya da kiralayip savasa soktugu unsurlar ise, bunun daha da buyuk yapida olanlarina proxy devlet diyecegiz. bir tek yunanistan midir proxy devlet? hayir! mesela ermenistan da proxy devlettir. suriye de bir proxy devlettir. bu devletler birlesmis miletler tarafindan taninan, kendi bagimsizliklari kagit uzerinde olan, fakat disislerinde resmi olmadan baska ulkere bagli, ekonomileri yine bu hamileri tarafindan yonetilen, butun ulkenin finansmani tamamen baska ulkelerin elinde olan devletlerdir proxy devletler.
Proxy devletler kagit uzerinde ozgurdurler fakat ekonomik ve siyasi acidan ozgur degillerdir. bu bir resmiyete baglanmis degildir. daha cok ulke icerisinde siyasi olusumun dis devletlerin istedigi sekilde insa edilmis bir yapiya sahiptir. aslinda proxy devletlerin baskanlari buyuk bir vali gibi ya da belediye baskani gibi calisirlar. ulkenin altyapisi ile burokrasinin islemesi ile gundelik hayatin sorunsuz devam etmesi ile ilgilenirler, geri kalan kritik siyasi hareketlerde ve ozellikle disislerinde vekili oldugu ulkelerin istekleri ve cikarlari dogrultusunda hareket ederler. buna karsi cikmalari mumkun degildir. proxy devletlerin insanlari topu topu 30-40 yillik refah icin butun ozgurluklerini satmis insanlardir. yani cocuklarinin ne olacaginin garantisi yoktur.
Bizim bir atasozumuz vardir. kendi isini kendin halledeceksin diye. bu laf bosuna hayatta kalmamis. bunun bir sebebi var. bir de el elin esegini turku soyleyerek ararmis diye bir sozumuz daha var. bunlarin anlamlari uc asagi bes yukari bir sey anlatiyor bize. yunanistan'in arkasindaki bu devletlerin yapmak istedigi her ne ise gelip kendileri yapdiklari surece bu isler proxy yontemler ile sonuca kavusmaz. aslinda bu ulkeler yine bunu ilk denediklerinde basaramadiklarini gorduler. o yuzden bu sefer de daha baska bir sekilde bu proxy yontemler ile deniyorlar. 40 yildan beri pkk denen olusum ile ugrasiyor turkiye. sadece pkk degil, bunun asalasi, sag-sol catismalari, ypg, pyd, isid, zart zurt bir dolu bela ile ugrasmis ya da ugrasmakta. bunun uzerine bir de bu proxy devletler devereye girdi. ermanistan rusya'nin, yunanistan da avrupa birligi'nin proxy yapisi olarak... abd'nin proxy yapilari cok daha fazla, yeri geliyor her ulke, yeri geliyor dunya uzerinde kurulmus her turlu teror orgutu ile irtibata gecip amerika birlesik devletleri icin guvenlik sorunu olusturaca her dusmanin bertarafi icin her turlu ittifaki yapmaktadir. bu isler cok pahali ve aslinda bence abd bu isler icin kontrolsuz cok fazla para harciyor. bu duzenin de degismesini isteyen bir yapi var abd icerisinde. buna da zaten kuresel sermaye deniyor.
Kuresel sermaye tarafindaki konusmalari baska bir yere birakmak daha faydali olacaktir simdilik.
Kuresel gucler tanimi yapmak cok onemli ve hemen ardindan kuresel aktorler. kuresel gucler abd, avrupa birligi, rusya, cin. bunlar kuresel gucler, kuresel aktorler diyince de bunun icerisinde turkiye'nin girdigi her turlu kuresel kurum ve kurulus ve uzerine kuresel gucleri ekleyecegiz. yanina birkac ulke daha. mesela macaristan bir kuresel aktor degil. hindistan bile degil. onlarinki biraz tutumdan oyle. iran mesela kuresel bir aktor. nato kuresel bir aktor. nato kuresel bir guc mu? degil! neden degil, cunku nato tek bir cikar odaginda her istedigi hareketi yapamiyor. boyle kuresel guc olmaz.
Bu proxy devlet kavramini iyi sindirmek gerekiyor. kuresel guc ve kuresel aktor kavramlarini da yanina koydugumuz zaman dunya siyaseti acisindan cogu flu alanin sisini dagitmakta.
Yorumlar
Yorum Gönder