22 Şubat 2023 Yazısı

260 000 İnsanın Hayatını Kaybettiği Tarihi Antakya Depremi; 

260 000 nüfusa sahip olan bir kentin haritadan silinmesi olası bir durumdur.Yani nüfusun bir bölümü hayatını kaybetmiştir.Kent depremin ardından yaşanmaz duruma gelince hayatta kalanlar da farklı bölgelere göç etmiştir belki bir kısmı depremin ardından açlık çekmiş,açıkta kalmış,hastalanmış vb. farklı nedenlerden dolayı hayatını kaybetmiş olabilir.Enkaz altında kalması gerekmiyor yani.Şu anda enkaz altında kalmayıp hayatta kalanların,günümüz olanaklarıyla bile ne kadar zorluk çektiğini görüyoruz.Bunu bir de 2000 sene önce nasıl olurdu diye düşünün.Tarihten ders almamız gerekir tabi bunun için düzgün bir şekilde öğretilmesi gerekiyor.Böylesine tarih süresince medeniyetlerin geçiş yolu olan bir yerde çok sayıda ve görkemli tarihi eser olmalıydı.Böyle eserlerin olmaması bölgede tarih süresince çok büyük çaplarda depremlerin olduğuna işarettir.2000 sene de çok şey değişti ve gelişti ki.O dönemler deprem haritası bile yoktu.Günümüzde depreme dayanıklı ev yapılır ama bazıları ancak geçmiş dönemle karşılaştırma yapmasını bilir.Deprem bölgesine kumdan bina yapılırken,denetim yapılmamış depreme dayanıklı olarak yapılan binalarla japonya ile karşılaştırma yap.O bölge içerisinde yıkılmayan,sağlam binalar var.Antakya günümüzdeki Türkiyesinin en büyük kentler arasından biri değil tabi ama eski zamanlarda öyle bir durumda değildi.Baharat ticaretinde önemli bir noktada bulunan Antakya,İpek Yolu ile Kral Yolu'nda avantajlı olan bir konumu elinde bulunduruyordu.Hellenistik dönem içerisinde sınırları Batı Anadolu'dan Hindistan'a kadar uzanan büyük Selevkos İmparatorluğu'nun başkenti konumundaydı.Roma dönemin içerisinde imparatorluğun en zengin eyaletlerinden suriyenin başkentiydi.Geç helenistik ve roma dönemleri içerisindeki en parlak döneminde nüfusu yaklaşık 500.000'in üzerindeki Roma ve İskenderiye kentlerinin ardından Roma İmparatorluğu'nun en büyük 3. Şehriydi.Yani antik kent ifade edildigi esnada Türkiye'de akıllara ilk gelen efes'in yaklaşık olarak 2 katı kadar nüfusun sahip olduğu hesaplanmaktadır.Antakya'nın 490 m den uzun 30 m den geniş hipodromu Roma'da bulunan ünlü Circus Maximus'tan daha önceki zamanlarda inşa edilmişti.Buradan Romalılar'ın da Antakyaya önem verdiğini anlayabilirsiniz.Bu neden ile 115 senesinde deprem Antakya'da teorik bir şekilde yaklaşık 260.000 insanı öldürmüş olabilir.Tabii bu 260.000 ölü sayısının kaynağı yalnız son 100 senelik kataloglarda görünmesi nedeni ile belirsiz bir durumdadır.Bu yüzden 115 depreminde kaç kişinin hayatını kaybettiğini tam olarak bilinememekte ancak tarih süresince Antakya şiddetli depremler ile defalarca kez yıkılması nedeni ile afetin boyutunun ancak hayal edebiliriz.Belki de gerçektende 10 000'lerce insan hayatını kaybetmişti.O dönemin inşaat teknolojisini,büyük depremlerin ardından sıklık ile ortaya çıkan yangınları ve salgın hastalıkları,insanların doğa şartlarına günümüzden daha fazla bağımlı olduğunu düşününce bu 260 000 sayısal değeri pek de mantıksız gelmiyor.Ama o zamanlarda çok katlı yapılar yoktu,bu kadar fazla insan nasıl hayatını kaybetti şeklinde sosyal medyada dile getiren insanlar hellenistik ve roma dönemi mimarisi hakkında bilgi edinmesini tavsiye ederim.

 

 

 

 

Circus Maximus: Roma kentinde bulunan antik olan bir hipodrom ve kitlesel eğlenceler amacı için toplanma yeri

 

Hellenistik Dönem: Büyük İskender'in istilaları ile başlayan, Antik Dünya içerisinde Grek etkisinin doruğa ulaşmış olduğu dönemdir. (İÖ. 330-İÖ. 30)

 

Grek: GünümüzdekiYunanistan topraklarıyla Küçük Asya'da yani Anadolu da hayat süren toplumların kurmuş olduğu devlet ve uygarlıkların, MÖ. 756-MÖ. 146 tarihleri arasında hüküm sürdükleri bölgedir.

 

Selevkos İmparatorluğu: İskender'in ölümünün ardından Makedonya İmparatorluğu'nun parçalanması sonucu İskender'in generalleri arasından biri olan I. Seleukos Nikatör aracılığı ile kurulan Helenistik dönemde kurulmuş olan bir imparatorluk. (MÖ. 323-MÖ. 63)

 

İpek Yolu: Çin'den Anadolu ve Akdeniz aracılığı ile Avrupa'ya kadar uzanan ticaret yoludur.

 

Kral Yolu: Diğer ismi ile Pers Kral Yolu, Pers İmparatorluğu kralı I. Darius dönemi içerisinde MÖ 5. yüzyılda onarılmış ve yeniden düzenlenmiş olan antik anayoldur.

---KAYNAKÇA---

Wikipedia

Tarihi Olaylar

Bilgipedia

Onedio

DW

Evrensel

Arkeofili

Arkenews