11 Şubat 2023 Yazısı

6 Şubat 2023 tarihinde Türkiye Cumhuriyetinin kuruluşundan bu yana yaşanan en şiddetli seviyede olan ard arda 2 adet deprem meydana geldi.Yapılan analiz ve çalışmalardan ortaya çıkacak olan sayısal veriler netleştikçe bu deprem ağır kayıplar ile anılacaktır.Deprem dünya gezegeninin yapısal bir gerçeğidir.Dünya canlı,aktif ve hareketli olan bir gezegendir.Bunun farkında olan kişiler kendilerini,bu kişilerden meydana gelen toplumlar ise vatandaşlarının canlarını ve mallarını bilim ile tesis eder.Aksi toplumların durumunu anlatmaya gerek yok.Deprem akıllara gelenin aksine özellik ile soğuk olduğu zamanlarda evi zarar görmeyen kişiler için tehlikedir.Elektrikler gitse kalorifer açamazsın,benzinciler kapanır,arabana benzin alamayacak durumda olup ısıtıcı vasıtası ile ısınamazsın,benzin ihtiyacın olduğun zaman gitmek istersin,yollar kapalı durumdadır ve gidemezsin.Böylelikle yapılması gerekli olan en önemli yardımlar giyim,çadır,odun ve kömürdür.Devletin esas deprem olan kentlerde hayat sürenleri tahliye edip kalacak uygun durumda olan bir yer ayarlaması gerekiyor.Diyelim ki ayarlayamadılar bari yakacak-barınma-giyim desteği yapın.Deprem hazırlıklı olunması gerekli olan bir doğal afettir.Uzmanlar tarafından fay hatlarının yeri büyük ölçüde bilinir ve geçmiş zamanlarda yaşanmış olan sismik hareketler incelenerek,diğer depremlerin nerede yaşanacağı ile ilgili bir tahmin yürütülebilir.İnşa edilen yapılar coğrafi konum ve doğa-iklime uygun bir şekilde olmalısı gerekir.Depreme alışık olan bir bölgede depreme dayanıklılığı olmayan bina yada yapı inşa etmek,göz göre göre cinayettir.Müteahhit inşaatın maliyeti düşürebildiği seviyeye kadar düşürmek ister ancak yapı denetim kurumlarının kritik noktaları iyi bir şekilde denetlemesi gerekir.Ülke içerisinde en yetkin derecede olan mühendisler dinlenmez,belediye başkanları,imar müdürleri,bakanlar vb. konudan ilgisiz,tecrübesiz ve yetersiz eğitime sahip olan bireylerden meydana geliyor ise bu depremlerden canımız malesef yanmaya devam edecek.Sosyal medyada müteahhit ne kadar suçlansa da en az diğerleri de müteahhit kadar suçlu bir durumdadır.Yapı denetim kuruluşu,bir inşaatın başlangıç tarihinden bitiş tarihine kadar ki süreç içerisinde arsa sahibi adına inşa etkinliklerini ve dolayısıyla müteahhiti denetleyen kuruluşlardır.Özel kişilere ait olan yapının imar planına,fen/sanat ve sağlık kurallarına,standartlara uygun kalitede yapılması nedeni ile proje ve denetimini sağlar.Yapı denetimi kurumu; yapı denetimi hakkında kanun gereğince ruhsat ve eklerine aykırı olan bir uygulama yapılması durumunda,durumu 3 iş günü içerisinde ilgili idareye bildirmek ile yükümlü olan firmalardır.Hatay da Yalnızca Rönesans Rezidans çökmedi.Bir sürü bina çöktü.Diğer müteahhitler ne durumda ? Yapı denetim vb. kurum ve faaliyelerde bulunan yetkisi olan kişilere depremin hemen ardından yurtdışı yasağı koyulması gerekiyordu.Kanunda düzenleme yapılacak ise,müteahhitlik ve uzman mühendislik ile ilgili bir kanun/yasa çıkmalı,Yapı denetim kanunu değişmeli,şantiyede şef görevini üstlenen kişiler yalnızda 1 şantiyede görevli olmalı,mesleki yeterlilikte ara eğitim-sınavlar belirli periyotlarla yapılmalı,MYK yani Mesleki Yeterlilik Kurumu belgeli kişilerin çalıştırıldığı takipte olunması gerekir.Bununla beraber mühendis değer görülmeli ve yalnızca imza yetkilisi olarak bakılmamalı,yapı denetim şirketleri tamamı ile devlete bağlı olmalı ve çalışacak olan mühendisler ise memur statüsünde olması gereklidir.Türkiye ekonomik büyümesini inşaat sektörü üzerinden devam ettiği,inşaat rantlarını aşırı derece de kârlı bir durumda tuttuğu sürece deprem gerçeği ile yüzleşemez.İyileştirilmiş veya yeni bir imar kanunu ile şehir planlaması inşaat firmaları lehine olmaktan çıkarılarak yaşanabilir kentler kurmalıyız.