15 Aralık 2020 Yazısı

CAATSA YASASI NEDİR?

Trump'ın, Kongre'nin baskısıyla 2017'de imzaladığı yasa, esas olarak Rusya'nın ABD seçimlerine müdahale girişimi, Kırım'ı ilhak etmesi ve Ukrayna'nın doğusundaki ayrılıkçıları desteklemesine karşı Obama döneminde getirilen yaptırımların güvence altına alınması amacını taşıyor.

2 Ağustos 2017'de resmen yürürlüğe giren CAATSA yasası, ABD'nin ulusal güvenliğine "tehdit" olarak değerlendirdiği İran, Rusya ve Kuzey Kore'ye karşı yaptırımların alınmasını öngörüyor.

Yasanın 231'inci maddesine göre Rusya ile savunma ve istihbarat alanlarında çalışan kişilere karşı da yaptırım getirilebiliyor. Bu yaptırımlar, Rusya Federasyonu için veya onun adına çalışan kişilerle bilerek '"önemli işlem" yapan gerçek ve tüzel kişiler için de geçerli olabiliyor.

Bu kapsamda Türkiye'nin Rusya'dan S-400 sistemlerini alması, "önemli işlem" kategorisinde değerlendiriliyor ve yaptırım öngörülüyor.

-İran’ın istikrar bozucu etkileriyle mücadele,
-Rusya’nın Avrupa ve Avrasya’daki etkisini kısıtlama
-Kuzey Kore nükleer programı ve füze denemeleriyle mücadele

ABD''nin ünlü caatsa yasası kapsamında uygulayabileceği yaptırımlardır.

Aşağıda listelenen 12 adet yaptırımdır.

* Yaptırım kapsamına alınan kişi ve kurumlara ihracat-ithalat bankası desteğinin kesilmesi,
* Mal ve teknoloji ihracatı ruhsatı verilmemesi,
* ABD mali kuruluşlarından kredi tedarik edilmemesi,
* Uluslararası mali kuruluşlardan kredi verilmemesi,
* Mali kurumlara abd merkez bankası ile doğrudan alışveriş yapma izni verilmemesi,
* Yaptırım kapsamına alınan kişi ya da kurumlarla ihale ya da sözleşme yapılmaması,
* Döviz üzerinden işlem yapılmasının yasaklanması,
* Mali kurumlar ve bankalar arasında ödeme ya da kredi transferlerinin yasaklanması,
* Yaptırım kapsamına alınan kişi ya da kurumların abd topraklarında gayrimenkul sahibi olmasının yasaklanması,
* ABD kişi ve kurumlarının yaptırım kapsamına alınan kişi ya da kurumlardan sermaye ya da borç alışverişinin yasaklanması,
* Yaptırım kapsamına alınan kişilere abd’ye giriş yasağı,
* Yaptırım kapsamına alınan kişi ve kurumlara benzer işlevi olan üst düzey görevlilere de yaptırım uygulanması.

NATO Müttefikleri ve ABD'nin Türkiye ile Anlaşmazlık Yaşadığı Sorunlar

S-400 füze savunma sistemi

Türkiye'nin Rus yapımı S-400 füzelerini satın alması ve test etmesi, Ankara'yı ABD'nin Hasımlarıyla Yaptırım Yoluyla Mücadele Etme Yasası (CAATSA) olarak bilinen ABD yasalarına göre yaptırımlara maruz bıraktı.

ABD, Türkiye'yi en gelişmiş ABD savaş uçağı olan Lockheed Martin yapımı F-35 savaş uçağı için parça üretme programından askıya aldığını söyledi, ancak üretim devam etti. Ayrıca Türkiye'nin planlanan 100'den fazla uçak alımını da engelledi.

Suriye meselesi

Türkiye, ABD'nin Ankara'nın terör örgütü olarak gördüğü YPG milislerine Suriye'de destek vermesine tepki gösteriyor.

Türk kuvvetleri 2016 yılından bu yana YPG'yi sınırdan geri püskürtmek için kuzey Suriye'ye üç operasyon düzenledi.

Türkiye, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ı büyük ölçüde destekleyen ABD Başkanı Donald Trump'ın, çok ileri giderse Türkiye ekonomisini "tamamen yok edeceği" uyarısına rağmen, geçen yıl en son operasyonu gerçekleştirdi.

Gülen'in iadesi

Türkiye, Ankara'nın 2016 darbe girişiminden sorumlu tuttuğu Fethullah Gülen'in ABD'den iade edilmesini talep ediyor.

ABD'li yetkililer, mahkemelerin, darbeye karıştığını reddeden Gülen'in iade edilmesi için yeterli kanıta ihtiyaç duyacağını söyledi.

Tutuklanan konsolosluk çalışanları

Mahkeme Ekim ayında ABD konsolosluğu çalışanı Mete Cantürk'ü terör örgütüne yardım suçundan beş yıl hapse mahkum etti.

İstanbul Başkonsolosluğu'nda görevli Türk güvenlik görevlisi Nazmi Mete Cantürk suçlamaları reddetti. Mahkeme Cantürk'ü tutuklamadı ve temyiz süreci devam ediyor.

Cantürk, suçlu bulunan üçüncü ABD konsolosluğu çalışanı. Hamza Uluçay, terör suçlamasıyla dört buçuk yıl hapis cezasına çarptırıldı.

İstanbul'daki konsoloslukta ABD Uyuşturucu ile Mücadele İdaresi tercümanı Metin Topuz'a Haziran ayında silahlı terör örgütüne yardım etmek suçundan 8 yıl 9 ay hapis cezası verildi.

ABD'nin Ortadoğu politikası ve İsrail

Erdoğan, ABD'nin İsrail'e verdiği güçlü desteği kınadı. Erdoğan ABD'nin Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak tanıma kararının Washington'un bölgedeki arabulucu rolünü kaybettiği anlamına geldiğini söyledi. Ayrıca Trump'ın, 1967 Ortadoğu savaşında Suriye'den ele geçirilen Golan Tepeleri üzerindeki İsrail egemenliğine verdiği desteği de eleştirdi.

Halkbank davası

ABD mahkemesi 2018'de, Halkbank'ta üst düzey yönetici olan Mehmet Hakan Atilla'yı, İran'ın ABD yaptırımlarını ihlal etmekten suçlu bulmasının ardından 32 ay hapis cezasına çarptırdı.

Halkbank'a aynı suçlamalarla dava açıldı ve Halkbank dolandırıcılık, kara para aklama ve komplo suçlamalarını reddetti. Atilla geçen yıl serbest bırakıldı.

ABD'de yeni dönem

ABD'de başkan olarak seçilen Joe Biden, Erdoğan'ı eleştirdi ve ABD'nin Erdoğan'ın siyasi muhaliflerini desteklemesi gerektiğini söyledi. Biden böylece 20 Ocak'ta Beyaz Saray'da göreve başladığında liderler arasındaki gerginliğe zemin hazırladı.

Şu anda yapılan açıklamaları erken bulduğunu belirten Erdoğan ise "Biden görevi üstlendikten sonra herhalde oturup bazı şeyleri konuşacağız" dedi.