11 Aralık 2022 Yazısı

Büyük savaş dendiği sırada Birinci Dünya Savaşı ve İkinci Dünya Savaşı gelse de tarih içerisinde büyük ve yıkıcı derecedeki savaşlar bu savaşlar ile sınırlı bir durumda değildi.Bu yazımda bu savaşlar ile ilgili bilgiler verdim.

OTUZ YIL SAVAŞI

Otuz Yıl Savaşı 1618-1648 seneleri arasında gerçekleşen bir savaştır.Savaş din esaslı olarak çıkmıştı ve 8 milyona yakın insanın hayatını kaybettiği düşünülüyor.Bohemia'nın katolik olan kralı II. Ferdinand'ın dinini protestan soylulara empoze etmeye kalkışması ile başlayan bu savaşı yalnızca katolikler ve protestanlar arasında bir savaş olmaktan çok, gücü elinde bulunduran egemen olan devletler ile Kutsal Roma İmparatorluğu arasındaki uluslararası çatışma olarak görülmesi gerekir.Savaş genellikle Kutsal Roma Germen İmparatorluğu sınırları içerisinde geçmesi sebebi ile bu savaş Almanya için yıkıcı olmuştu.Savaş neticesinde Kutsal Roma Germen İmparatorluğu prensliklere ayrıldı ve kralın yetkilerine kısıtlama getirildi.Aynı zamanda Katolik-Protestan Savaşı olarak anılan bu savaş Avrupa için yıkıcı olmuştu.Savaşın ardından Almanya'yı neredeyse boş bırakan,nüfusu yaklaşık 21 milyondan,yaklaşık13 milyona kadar düşürmüştür.Bazı şehirler tamamen yıkılmış,büyük ölçekli olan bölgelerin bütün sakinleri,onların çiftlik hayvanları ve kaynakları ortadan kaybolmuştu.Ticaret durma noktasına gelmişti.Ülkenin stratejik olan konumları fransızlar,hollandalılar,danimarkalılar ve isveçliler tarafından tutulmuştu.Tüfek ilk kez bu savaş da askeri amaçlar için kullanılmıştır.Bu savaş protestanların galibiyet ile sonuçlandı ve savaşın sonunda yani 15 Mayıs 1648 tarihinde Westphalia Barışı imzalanmıştır. 

YEDİ YIL SAVAŞI

1756-1763 seneleri arasında yapılan bu savaş sırasında İngiltere ve Fransa sömürge rekabeti nedeni ile savaşırken Almanya ve Avusturya ise Orta Avrupa'nın hakimiyeti için savaştı.Savaş neticesinde İngiltere denizlerdeki hakimiyetini güçlendirdiği sırada Fransa güç kaybetti.Fransa güç kaybı yaşadığı esnada aynı zamanda bu savaş Fransız İhtilali'ne de zemin hazırladı.Bu savaşın önemli sonuçları arasından biri de Prusya'nın yükselen bir ülke konumunda olmasıydı.Prusya, eski güçsüz ülke konumundan çıkarken 1871 yılı itibari ile Dünya'nın karadaki en güçlü devleti olacaktı.Bu savaşa genel olarak bakıldığı sırada avrupa üzerinde savaş değil, daha çok koloniler üzerinde olan bir savaştı.Fransa Amerikaya yetersiz seviyede askeri güç gönderememesi nedeni ile kolonilerini kaybedeceği korkusu ile İngiltere ve Prusya ile beraber savaşa girdi ancak İsveç ve Rusyanın geri çekilmesinden dolayı savaşı kaybetti.Savaşın ardından Fransa bütün kolonilerini İngiltereye verdi ve böylece İngiltere Amerika üzerinde bir egemenlik kurdu.Yedi Yıl Savaşları, İngilterenin kendi kolonilerine önem verdiği esnada Fransanın yine avrupadaki ana gücü ile savaştığı yalnızca sonunda İngilterenin galibiyet ile neticelenmiş olan kazandığı bir savaştır.Bu savaşta en çok zarar gören ülke prusya idi.Başını İngilizlerin ve Prusyanın çekmiş olduğu bir koalisyona karşı Fransa,Avusturya,İsveç ve Rusya da kendi aralarında müttefik bir durumaydı.Prusya gerek Alman krallıkları üstündeki tesirini kırmak gerek ise fransaya karşı orta avrupada güç dengesini sağlamak amacı ile İngilterenin avrupadaki ana kara gücü oldu ancak hem Avusturya hem Rusya hemde Fransaya hem İsveçe karşı nerede ise yalnız çaba harcamak mecburiyetinde kalınca ekonomisi ağır hasarlar aldı.İngilizler ise kıta avrupasında ana kara gücü kullanmak yerine donanmasına ve kolonilerine yoğunlaştı ve günümüz Kanadası ve Hindistanda bulunan Fransız kolonilerine sahip olarak Fransa ile arasındaki sömürge rekabeti kesin olarak öne geçti.Savaş neticesinde İngilterenin sömürge gücünü güçlendirmesi ve Fransa'nın almış olduğu ağır derecede ki darbe yine dönüm noktası olacak olan Fransız devriminin zeminini hazırladı.Bu savaşı fırsat olarak değelendiren Almanya'nın farklı krallıkları,tek çatı altında birleşmeleri ile Alman İmparatorluğunu kurdular.Savaşın neticeleri yalnızca Avrupa ile sınırlı kalmadı.Her 2 ülke de maddi yönden tüm imkanlarını kullandığı için ciddi derecede kaynak krizi ve yoksulluka rastlanıldı.İngiltere çözümü, Amerika'da bulunan İngiliz kolonilerinin vergilerini yüksek seviyelere getirmede buldu.Bu durum da kolonilerin bir araya gelip isyan bayrağını çekmesine yol açtı.Böylece amerika'da kolonileşme dönemi de son buldu. 

NAPOLYON SAVAŞLARI

Bazı tarihçiler ve araştırmacılar Birinci Dünya Savaşı olarak kabul edilen Napolyon Savaşları 1803-1815 seneleri arası süren savaşlar dizisidir.Avrupa ülkeleri Napolyon'u yenmek amacı ile 6 defa koalisyon kurdular ve 12 senenin sonunda Napolyon'u mağlup etmeyi başardılar.Austerlitz Muharebesi, Napolyonun isteklerinin ve hedeflerinin en zirve noktasıydı.Austerlitz Muharebesinin ardından Napolyon git gide güç kaybına uğramaya başlamıştı.Napolyon, 1812 senesinde olan Rusya seferinde Rusya'nın içine kadar ilerleme gösterdi ve Rusya'ya yem oldu.Ruslar çekiliyordu yalnız çekilme esnasında tarlaları da ateşe vermekteydi.Rusya'nın içlerine kadar ilerleme gösterip Moskova'ya giren Napolyon, dağılmış durumda olan Fransız ordusu nedeni ile geri çekilmeye başladı ve Rusya seferi başarısızlık ile sonuçlandı. Bu savaş Napolyon için sonun başlangıcı oldu.Altıncı Koalisyonla beraber işgal edilen Fransa olmuştu.Napolyon, sürgüne gönderilmesnin ardından 1815 yılında sürgünden kaçtı ve Fransa'nın başına geçti.Napolyon'un son savaşı Waterloo oldu ve Fransa bu savaşlar dizisinden mağlup oldur.Bu savaşın ardından yapılan Viyana Kongresi yeni bir düzenin de başlangıcı oldu.

BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI

Almanya, 1871 yılında siyasi bütünlülüğünü tamamladığında artık kıta Avrupa'sının en güçlü devleti konumunda olmuştu.Yeni sömürge arayışları neticesinde İngiltere ile rekabet kaçınılmaz bir durumdu ve 50 senelik politik tecrübe savaşa neden oldu.Savaş sürdüğü sıralarda Marne Muharebesi ardından Batı cephesi siper savaşına döndü ve cephe hattında herhangi bir değişiklik olmadı.Yalnızca Batı cephesinde yaklaşık 3 milyon insan hayatını kaybetti. Doğu cephesinde her ne kadar cephe hattı daha hareketli bir durumda olsa da Avusturya ve Osmanlı oldukça güçsüz bir durumdaydı.Almanya bu koşullara karşın 4 sene süresince savaştı ve geri çekileceği zamanı da bildi.İkinci Dünya Savaşı'nda olduğu gibi Berlin işgal edilene kadar direnebilirdi yalnızca mantıklı olarak bunu yapmadılar.Bu Almanya'ya tekrardan doğma olanak verilse de 1945 senesinin Nisan ayında ortaya çıkan sonuç değişmemişti.Savaş neticesinde imparatorluk düzenleri teker teker tarih sayfalarından silindiği sırada Almanya'ya gereksiz baskı yapıldı ve bu da İkinci Dünya Savaşı'nın ortaya çıkmasına zemin hazırladı.Versay Antlaşması, Avrupa'ya düzen-istikrar getirmesi beklenirken düzensizlik getirmişti.Aslında sanıldığı gibi Versailles Anlaşması ile bu savaş bitti sayılmaz.Fransızlar ve İngilizler yada kısaca galip olan devletler ganimet arzusundaydılar, barışı düşünmüyorlardı ve Versay ile almanları cezalandırdıklarını zannettiler ve fakat almanlar'ın işi henüz bitmemiştir.Birinci Dünya Savaşı esasında günümüzdeki dünya düzeninin modellenmesinde İkinci Dünya Savaşından vb. her şeyden etkisi olan bir savaştır.Çok sayıda olan ilklerin dünya sahnesinde ortaya çıkan bir savaştır.Mesela alev makinası,çelik miğferler,savaş uçağı filoları,uçak gemileri,kimyasal silah,kimyasal maske,tank vb. gibi askeri yenilikler bu savaş içerisinde ilk kez kullanılmıştır.

 

İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI

Versay Antlaşması, Alman halkını hiçe saydı.Almanya'nın intikam duygusu şiddetlendirdi ve bu yeni bir savaşın başlamasına neden oldu.İkinci Dünya Savaşında yaklaşık 65 milyon insan yaşamını yitirirken kentler perişan bir durumda olmuştu.Almanya, 6 hafta içerisinde Fransa'yı işgal ederken Rommel'in komutasında bulunan az sayıdaki birlik Afrika'da inanılmaz işler yaptı.Doğu'da ise Moskova ve Kafkaslara kadar gelen Alman ordusu 1943 yılı itibari ile savaşta mağlup olmuştu ve geri dönüşü yoktu.Birinci Dünya Savaşı döneminde geri çekilmesini bilen Almanya, bu defa Berlin işgal edilene kadar teslim olmayacaktı.1945 yılının Nisan ayında Almanya teslim olurken Pasifik de savaş Ağustos'a kadar sürdü. ABD'nin Hiroşima ve Nagasaki'ye atmış olduğu atom bombaları ile beraber savaş resmen bitti.Savaşın ardından Almanya ve Japonya'nın kültür ve tarihlerinde oynanmaları ile tekrardan militarist ve büyük çapta bir politilik siyasi güç olmaları önlendi.İngiltere ve Amerika, Birinci Dünya Savaşından ders aldı ve İkinci Dünya Savaşının ardından önceden yapmış oldukları aynı hatayı yapmadılar.Tarihte büyük çapta yıkım ve savaşlar meydana geldi.Yalnızca insanlık bundan ders almadı.Soğuk Savaş olduğu zamanlarda ve günümüzde bölgesel çapta olan savaşlar zinciri sürdü.Mevcut olan konjonktür,Birinci Dünya Savaşı öncesine benzerlik gösteriyor.İkinci Dünya Savaşı öncelik ile Fransa ve İngiltere'nin Birinci Dünya Savaşı ardından kontrol altına almaya çalışmış oldukları Almanya'ya uyguladıkları sıkı rejimin,ardından umursamazlık,nankörlük-korku arasında gidip gelen kararsızlıkları neticesinde ortaya çıkan ve müdahele ettikleri sırada geç kaldıklarının farkına vardıkları bir savaştır.Bu savaştan gerçek olan manada menfaat saglamış olan tek ülke rusya yani SSCB'dir.Konum ve nüfus alanını kendisinin bile öngöremeyeceği biçimde genişletmiş ve savaşın ardından ABD den sonra ikinci süper güç devlet olmuştur.

---KAYNAKÇA---

Wikipedia

Wikiwand

Listelist

Derin Tarih

Onedio

Euronews

Tarihi Olaylar

Tarih Vakti

Tarih Aklı

Stratejik Ortak

Doping Hafıza

Dijital Hoca

Evrensel

Library of Congress (LOC)

Delaware

BBC

Britannica

History