14 Ağustos 2021 Yazısı

MERKANTİLİZM

16. yüzyılda Batı Avrupa'da başlamış olan ekonomik teoridir.Çağdaş olan iktisadi sistemin ilk adımı olan bir nevi kapitalizmin doktrinidir.Kapitalizmin de ilk doktrinidir.Türkçe diline çevrildiğinde Ticaretçilik olarak da çevrilebilir.16-17. yüzyıllarda deniz aşırı ticari faaliyetlerde bulunan ülkelerin benimsediği  altın ve gümüş gibi değerli madenleri bir ülkenin siyasi ve ekonomik olan gücünün en önemli kaynağı gören ve bu neden ile altın ve gümüş miktarını artırmak amacı ile  dış satıma ağırlık verilmesini savunmakta olan,aşırı devlet müdahalesini öngören öğreti ve buna dayalı bir iktisadi sistemdir.

Merkantilizm, feodalizmin Avrupa’daki ülkelerin yıkılmasının üstüne kurulmuş olarak kabul edilebilir.Feodal sistem tarımın oldukça önemli ve yoğun olduğu bir dönemdir.Yani devletlerdeki üretimin en temel kaynağı tarımdır.Bu sistemde içerisinde bir sürü farklı rol ve görevlerde görürüz.Bunlar: serfler yani köylüler,rahipler,tüccarlar, asiller ve krallardır.Bu sistem içerisinde krallar paranın gücünü kontrol eder, asiller tarımı yönetir, tüccarlar ticaret ile ilgilenir,rahipler toplumun tavır ve davranışlarını biçimlendirir ve serfler yani köylüler de tarımdaki hizmetçilerdir ve iş gücünü meydana getirmektedir.Bu feodal sistem de Kara Ölüm ile nitelendirilen veba hastalığının ortaya çıkışına kadar oldukça başarılı şekilde varlığını devam ettirmiştir.Bu hastalığın ortaya çıkardığı  buhranda çok sayıda köylü halk ölmüş yani  iş gücü kaybedilmiştir.Bununla da beraber reform ile seyahat koşulları artması nedeni ile ticaret ile beraber gelen merkantilizmin ortaya çıkışı da hız kazanmıştır.Bunun sonucunda da özel mülkiyet kavramı gelmiş ve feodal sistemin düşüşü de başlamıştır.

Bu akımın oluşmasındaki sebepler kısaca; hızlı bir nüfus artışı,deniz aşırı olan ticari faaliyetlerin gelişmesi,feodal olan beyliklerin zayıflaması,ulusal devlet zihniyeti ve otoritesinin artışı,Ticari olan sınıflarının gelişimi ve önem kazanması,Rönesans’ın kültürel olan etkileri,keşfedilen değerli madenler,Dinsel olan görüşlerin veya fikirlerin servet konusunda değişmesi.. 

Merkantilist olan politikanın temel amacı, ülkeye giren altın ve gümüş miktarını arttırmak ile ülkeden çıkan altın-gümüş gibi değerli materyallerinin miktarını ise azaltmaktadır.Bu sayede sürekli dış ticaret fazlası vermek, yani ihracattan elde edilen gelir ile ithalat giderleri arasında olan dengeyi sürekli pozitifte tutmak amaçlanmaktadır.Çünkü yalnızca devamlı olarak dış ticaret fazlası vermekte olan bir ülkenin zenginleşebileceğine ve askeri-siyasal yönden güçleneceğine inanılır.Bu sistemin ardından yatan temel olan yaklaşım,altın gümüş gibi değerli madenlerin elde bulundurulması önemli olan bir zenginlik kaynağı olduğu inancıdır.Çünkü o dönem içerisinde madeni para,herkes tarafından değişim aracı kabul edilen altın ve gümüş gibi değerli madenlerden üretilmiş ve gerçek değerleriyle işlem görmüştür.Merkantilist olan ekonomi zihniyeti,Avrupa ülkelerinde feodalizmin akımının çöküp yerini mutlakiyetçi olan devletlerin kurulduğu ve ticari kapitalizminin gelişmeye başladığı bir dönemde oluşmuştur.Ulusal gücün ihracat fazlası ile yükseleceği inancında olan Merkantilist zihniyete göre,bir devletin zenginliği ve refahı elinde bulundurduğu altın ve gümüş miktarlarına bağlıdır.Bu neden ile de her ülke ithalattan çok ihracat yapmaya ve bu yol ile de dış ticaret bilançosunda artmalar meydana getirerek zenginleşmeye çalışmalıdır.Bu amaçlara ulaşmak için devletin ekonomiye müdahalesini normal bir şekilde gören Merkantalizm, devlet içerisinde müdahaleci ve sanayileşmeci, devlet dışında ise korumacı olan bir ekonomi felsefesidir.Merkantilizmin dünya ekonomisinde olan hakimiyeti 19. yüzyılın başlarına kadar yani liberalist olan teorilerin güçlenmesine kadar sürmüştür.Bu dönem itibari ile güç kaybetmeye başlayan Merkantilizmin yerini serbest piyasa zihniyetine dayanmış olan liberal bir zihniyet almıştır.

Merkantalizmin etkileri; zaman zaman haksız ve dengesiz bir biçimde kazanç elde edilmesine neden olmuştur.Devletler arası ticari ilişkilerde global manada büyük bir menfaatçilin ortaya çıkmasını sağlamıştır.Bazı ülkelerin ileri derecede gelişmesine ve bazı ülkelerinde de gerilemesine neden olmuştur.Sömürge kaynağı konumundaki ülkelerin gelecek zamanlarında büyük tahribatlar bırakmıştır.

 -KAYNAKÇA-

Wikipedia

nedirnedemek.com

SP FİNANS

derstarih.com

1bilgi.com 

sosyorol

enekonomirehberi