25 Haziran 2022 Yazısı

Faruk Sümer

Türk Orta Çağ tarihçisi ve ağırlıklı olarak Selçuklu Türk beylikleri konularıyla ilgili çalışmalar gerçekleştirdi.

5 Kasım 1924 tarihinde Konya ilinin Bozkır ilçesinin Akçapınar köyünde doğan Faruk Sümer, eğitimli olan bir ailede dünyaya gelmiştir. Babası Mehmet Zeki Efendidir ve bir İstiklal Savaşı gazisidir.Annesi, Müftü Hüseyin Hilmi Efendi’nin kızı Zeliha Hanım’dır.Faruk Sümer, annesinden ud çalmayı ve eski yazıyı öğrenmiştir.İki defa evlenen Faruk Sümer’in ilk eşi olan Mine Erol, kendisi gibi de tarihçidir ve Osmanlı Devletinin son dönemleri ile ilgili çalışmalarda bulunmuştur.İlkokulunu Alemdar’da okuyan Faruk Sümer’in tarihe olan ilgisi bu zamanlarda başlamıştır.Anlatılana göre lise seviyesinde okutulabilen tarih kitaplarını ilkokul zamanlarında da okuyabilmiştir. İlkokuldan mezun olmasının ardından İstanbul Lisesi’ne kaydolmuştur.Lise zamanında Orhan Seyfi ve Hakkı Süha gibi hocalardan eğitim görmüştür.Liseyi bitirmesinin ardından tarih alanını seçmiş ve İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü’ne girmiştir.Bu üniversitede Fuat Köprülü, Zeki Velidi Togan, Osman Turan gibi alanında uzman olan hocalardan eğitim almış,onlardan yararlanmıştır. Osmanlı tarihine ilgisi daha çok olsa da çalışmalarını daha çok Selçuklular ve Beylikler dönemine yoğunlaştırmıştır. Bu çalışmaları daha da güvenilir yapabilmek amacı ile kaynak dillerini bilmeyi amaçlamış, Arapça ve Farsça dersleri almıştır. Eski yazı ile ilgili almış olduğu bilgisi ve üniversitede almış olduğu Arapça ve Farsça derslerinden Tahrir Defterleri üzerinde çalışacak seviyeye gelmiştir.Anadolu Türk Boy ve Oymakları isimli olan lisans tezini oluşturmuştur.Bu çalışma ile Ortaçağ Tarih Kürsüsü’nden mezun olmuştur.Akademik kariyerine Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Ortaçağ Tarihi Kürsüsü’nde sürdürmüş ve oluşturduğu lisans tezine eklemeler yaparak meydana getirdiği 16-17. Yüzyıllarda Anadolu-Suriye ve El-Cezire’de Oğuz Boylarına Mensup Teşekküller doktora teziyle 1950 senesinde Edebiyat Doktoru ünvanını elde etmiştir.Kısa bir süre İstanbul Süleymaniye Kütüphanesi’nde çalışmıştır. Yaklaşık 1,5 sene kişisel sebeplerden dolayı ara vermek zorunda kalmıştır. 1952'de yeniden akademi yaşamına dönmesiyle sınava girmiş ve kazanmıştır. Bu başarım ile Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Ortaçağ Tarih Kürsüsü’nde asistan olmuştur.1955 senesinde doçentlik sınavına girmiş, Karakoyunlular, 1. Kabilevi Bünyeleri ve Başlangıçtan Cihanşah’a Kadar Siyasi Tarihleri isimli tezi ile sınavı başarılı bir şekilde tamamlamıştır.Bu sayede Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Ortaçağ Tarihi Komisyonunun hazırlamış olduğu rapor ile Eylemli Doçentlik görevine getirilmiştir.Askerliğini, Genelkurmay Başkanlığı Harp Tarihi Dairesi Tetkik Kurulu’nda tamamen kendi mesleğini yaparak geçirir. Askerlik görevinden sonra üniversitesine aynı unvan ile geri döner.1959 ile 1960 yılları arasında misafir öğretim üyesi olarak Londra’da bulunur.Hazırlamış olduğu Oğuzlar’a Ait Destani Mahiyette Eserler isimli takdim tezi ile 1963 senesinde profesörlüğe yükseltilir.1970'de Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Ortaçağ Tarihi Kürsüsü Eylemli Profesörlük görevine atanır.1974'de kürsünün başına getirilir.1982 senesinde ise kendi arzusuyla 58 yaşında emekli olmuştur.Emekli olmasının ardından ilmi olan araştırmalar ile meşgul olmaya çalışmıştır.Çeşitli sağlık problemlerinin yanında oğullarından birinin erken yaşlarında hayatını kaybetmesi nedeni ile yaşama daha fazla tutunamayarak 1995 senesinde vefat etmiştir.Faruk Sümer yurt içinde de yurt dışında da çok sayıda kongreye katılmış, çalışmalar yapmış ve dersler vermiştir. Çeşitli ülkelerde bilimsel olan araştırmalarda bulunmuştur.Genelde Çepniler,Kayılar,Gagavuzlar, Avşarlar ve Peçenekler gibi Oğuz boyları ve İran’da kurulmuş olan Türk devletleri ile ilgili çalışmalar sunan Faruk Sümer’in önemli eserleri olarak Oğuzlar,Eski Türklerde Şehircilik,Türk Devletleri Tarihinde Şahıs Adları I-II söylenebilir.Bunların dışında kendisinin Anadolu beylikleri, tarihi Türk şahsiyetleri, Türk kültürü ve destanları üzerine oldukça önemli makaleleri bulunmaktadır.Yapmış olduğu çalışmaların nerede ise tamamına yakını Orta Çağ Türk tarihi alanına girmektedir. 

---KAYNAKÇA---

Wikipedia

Biyografya

Genel Türk Tarihi

Derin Tarih