4 Ekim 2022 Yazısı

RHYTHM 0 

Rhythm 0, performans sanatçısı olan Marina Abramović'in sosyal mesaj içerikli olan bir performansıdır.Bu performans konusu ile ilgili değil daha çok dehşet verici sonuçları ile tanınmıştır.Marina Abramovic 30 Kasım 1946 tarihinde Belgrad kentinde doğdu.1960'lı yıllarda ortaya çıkan vücut sanatı akımının temsilcisidir.Marina Abramovic performansları ile fiziksel-zihinsel gücün sınırlarını zorlayan ve araştıran sanatçıdır.

1979 senesinde performans sanatçılığı yapan Marina Abramovic, gösteri sanatları tarihinin unutulmayacak,konuşulacak ve belki de en korkunç gösteriler arasından birini gerçekleştirdi.Rhythm 0 ismini vermiş olduğu gösteride,yaptığı şey oldukça basitti.Durduğu yerde sabit bir şekilde durmak.Bununla beraber gösteriyi izlemeye gelenlerin seçimine bırakılmış bir şekilde,masanın üstüne çeşitli eşya ve materyal yerleştirdi.Bu masada çiçekten çikolatalı keke, zincirden bıçağa kadar her çeşit eşya bulunuyordu.Ayrıca masada bir adet mermi ve silah da mevcuttu.Ziyaretçilerin iyi ile kötü arasında tercih yapma şansına sahipti.Bu nesneleri bütün ziyaretçiler kendi isteklerine göre kullanabileceklerdi.Gösteri süresince kadın,Cansız olan obje gibi pasif bir durumda kalacaktı.Amacı kendini yaşamakta olan sanat eseri olarak empoze etmekti.Yalnız 6 saat sürecek olan bu performans denemesinin hayatı boyunca yaşayacağı en korkunç günlerinden birine döneceğinin farkında değildi.İlk başta izleyiciler nazik ve iyi niyetliydi.Kimi masada bulunan gülleri kadının eline veriyor,kimi de ona kek yediriyor bazıları ise saçlarını okşuyor ve tokalaşıyordu.Yalnız zaman geçtikçe ve performansın süresi uzadıkça garip bir hal almaya başladı.İlk olarak izleyicilerden biri sanatçıya hafif derecede bir tokat attı.Marina Abramovic’in hiçbir şekilde tepki vermediğinin farkına varan topluluktan bazıları kadına önceki aldığı darbeden daha da sert derecede vurmaya başladı.Kısa süre önce kadının elini sıkan,ona gül uzatan insanlar karşılarında savunmasız biçimde duran birinin olduğunu kavradıkları anda fiziksel şiddet göstermeye başladılar.Yalnız olanlar bununla sınırla da kalmadı.İzleyicilerden biri silahı alıp kadının alnına dayadı.Ardından kadının eline vermesi ile silahı boynuna dayamasını sağlayacak şekilde yerleştirdi.Bazıları kalemler ile kadının alnına boynuna yazılar yazmaya başladılar.Sonra fiziksel ve cinsel tacizler başladı.Kalabalık, kadının üzerinde bulunan kıyafetleri makasla parçalayarak onu çırılçıplak bir biçimde bıraktı.Ancak bununla sınırlı kalmadı.İzleyiciler arasından biri kadının karnını bıçakla çizik attı ve diğerleri de bundan cesaret almasıyla beraber onu takip etti.Elbiselerinin parçalanmasının ardından kadının her tarafını bıçaklar ile çizmeye ve kadını belli belirsiz bıçaklamaya başladılar.Boyun kısmına çizik atılmasıyla kanamasının sağlanmasının ardından burada kan emenler bile oldu.Bunun ardından kadını cansız manken gibi taşıdılar bu esnada çok sayıda taciz ettikleri kadına,izleyicilerden biri masanın üstüne yatırıp tecavüz etmeye çalıştı.Ardından izleyiciler arasından sağduyulu olan birkaç kişinin önlemesi ile beraber kalabalık bu düşünceden vazgeçti ve kadının çıplak fotoğraflarını çekmeye,bazıları da eline tutuşturmaya başladılar.Bu sırada kadın gözyaşları içindeydi yalnızca kalabalık onu nesne olarak değerlendirme konusunda ısrarcı bir durumdaydı.Zaman ilerledikçe daha da vahşi bir duruma gelen çoğunluğa rağmen kalabalık içinde bulunan bir grup insan bu durumdan rahatsızlık duymaya başladı.Yalnızca cesaret edip eylemde bulunamadılar.Kalabalıktan çıkan bir kadın,Marina Abramovic’in gözyaşlarını silip ona sarılana kadar.Kadının arkasından sanatçıya yapılanlardan rahatsız durumda olan azınlık grup,onu sanki koruma çemberine alarak,kıyafetlerini giydirip,boynunda bulunan yarayı kapatıp,vücudunda bulunan diğer kanayan yerleri bant yardımı ile kapattı ve kadına sigara ikram ettiler.Performans sanatından çok toplumsal bir deneye dönen bu olay,çoğunluğun birbirinden cesaret almasıyla içlerinde bulunan kötülüğü kolayca bir biçimde ortaya çıkarabilmesi üzerine, bu durumdan rahatsız olan iyi niyetli kişilerin aynı dayanışma cesareti gösterememesinin ya da bu konuda geç kalmasının nelere neden olduğunu gözler önüne seriyordu.Gösterinin 6 saati performans bittiği sırada Marina Abramovic,yeniden hareket etmeye başladığı sırada kalabalık korkunç biri ile yüzleşmişcesine oradan kaçıştı.Kısa bir süre önce çekinmeden işkence yaptıkları kişinin,yeniden birey formu kazanmasıyla hareket etmesi kalabalığı dehşet bir duruma düşürmüştü.

İnsanların başkalarına çektirmiş oldukları acı ile yüzleşmekten korktuklarını göstermiş olan bir performanstır.Oscar Wilde'ın bu performansa uygun bir sözü vardı.Hepimizin içinde cennet ve cehennem var demişti.Bu sözü de bu performansa çok uyuyor .Normal bir düşünce ile başlayan sıradan bir performans sanatı,insanların kötülük konusunda birbirlerinden cesaret aldıklarında ne derece de vahşileşebileceğini göstermiş olan bir sosyal deney durumuna gelmiştir.Modern insanın medeniyetin içinde doğmuş olsa da toplumsal normlardan bir çıkış noktası bulup eline fırsat geçtiği anda neler olabileceğini gösteren/göstermiş olan bir çalışmadır.

---KAYNAKÇA---

Wikipedia

Tarihi Olaylar

Çeviri Gazetesi

kosebucak

Dergio

Salt Online

The Collector

Art in Context