15 Haziran 2021 Yazısı

Soğuk Savaş 

Soğuk savaş; süper güç niteliğinde olan Batı Bloku önderliğinde ABD ve Doğu Blokunun önderliğinde SSCB ülkelerinin arasında 1947-1991 yılları arasında sürdürmüş olan  uluslararası askeri ve politik olan gerginlikliğe verilen isimdir.İlk kez 1947 senesinde ABD'li olan Bernard Brauch tarafından bu tabir kullanıldı.Birinci Dünya Savaşının bitmesi ile beraber Sovyetler Birliği Güney Doğu Avrupa ile Orta Doğu da faaliyetlerini arttırmaya başlamıştır.Bunun üstüne ABD ile İngiltere ortak olarak sovyet taraftarı olan partiler iktidare gelmeme amacı için çalışmalara başlamışlardır.Sovyetler Birliği Doğu Bloğu ülkeleri üzerinde yaptırım gücünü artırırken ABD ise Sovyetler Birliği'ne karşı koyabilmek amacı ile küresel manada çevreleme politikalarını izliyordu.Bu çevreleme politikası; SSCB’nin yayılmacı olan politikasına karşı askeri, ekonomik ve diplomatik ögeleri içerisinde barındıran dış politika stratejisidir.ABD bu kapsam içerisinde Batı Avrupa ülkelerine askeri ve ekonomik yardım desteğinde bulundu.Yunanistan İç Savaşı'nda anti komünist olan tarafı destekledi.Soğuk Savaşı'n ilk ciddi olan kriz konusu da 1948 ve 1949 yılları arasında Berlin Ablukası  oldu.1949 senesinde de ABD NATO'yu kurdu.Bu olaydan sonra da SSCB karşı hamle içinde 1955 senesinde Varşova Paktını kurmuştur.SSCB kendi rejimine yakın olan ülkeleri bu pakt altında toplamıştır.Bu karşılıklı ittifakların kurulması da soğuk savaşın önemli bir göstergesidir.I. Dünya Savaşı bittiği zaman Avrupa dünyanın önemli güç merkezlerinden olma özelliğini yitirmiştir.Bunun sonucunda ise bütün Dünya iki önemli güç niteliğinde olan ABD ile SSCB arasında Doğu ve Batı blokları olarak ikiye ayrılmıştır.Batı bloğunda Nato üyesi olan-olmayan kapitalist-antikomünist olan devletler Amerika müttefiki olmaya başlamışlardır. Doğu bloğunda ise Varşova Paktına üye olan yada olmayan komünist devletler vardır.Bu blokların yanında tarafsız olan ve kendilerine Bağlantısızlar Hareketi ismini veren devletler de bulunmaktaydı.SSCB ve ABD, Latin Amerika üstünde etkiyi artırma ve Afrika ve Asyadaki ülkelerini sömürge durumundan çıkarmak amacı ile birbirleri ile mücadele etti.1956 senesinde Macaristan Devrimi,SSCB tarafından durduruldu 1956 yılındaki Süveyş Krizi,1961 yılındaki Berlin Krizi ve 1962 yılındaki Küba Füze Krizi Soğuk Savaşın şiddetini daha da arttırdı.1960 yılında Çin-Sovyet ayrılığı ile birlikte komünist olan blokta bulunan ülkelerde ayrılmalar yaşandı.ABD tarafında bulunan ülkeler,özellik ile Fransa,bağımsızlık fikrini savundu.SSCB Çekoslovakya'daki 1968 Prag Baharı liberalleşme hareketini bastırdı. 1955-1975 yılları arasında devam etmekte olan Vietnam Savaşı'nda ise ABD destekli olan Vietnam Cumhuriyeti mağlubiyete uğradı.1963 yılında ABD-SSCB arasında nükleer denemeleri durdurma ile ilgili imzalanan Moskova Antlaşması’nın imzalanması ile beraber yumuşama dönemine girdi.Bu dönem Detant yani yumuşama olarak isimlendirildi.1975 yılında imzalanan Helsinki Nihai Senedi yumuşama hususunda önemli adımdı.Yalnız Asya ve Afrika’da olan karışıklığın giderek artması yumuşama dönemini sona erdirmiş ve 1980’li yılların başında soğuk savaş tekrardan başlamıştır.Soğuk Savaş döneminde yaşanan hiçbir gerginlik taraflar arasında sıcak savaşa dönüşmemiştir. Taraflar sıcak savaştan çok devamlı birbirlerini yıpratmaya çalışmışlardır.Bu döneme Soğuk Savaş olarak isimlendirilmesinin nedeni tarafların bu yöndeki politikasıydı.Karşılıklı olan yıpratma politikasından Batı Bloku galip olarak ayrıldı.1989 yılında Berlin Duvarı’nın  yıkılması ile komünizmin çöküşüne zemin hazırladı.1991 yılında SSCB’nin dağılması ile Soğuk Savaş dönemi sona ermiştir.

 

-KAYNAKÇA-

 

Wikipedia

 

Uluslararası Politika Akademisi

 

Listelist

 

TürkçeBilgi

 

Tarihibilgi.org