27 Kasım 2022 Yazısı

GERİLLA PAZARLAMA

Sıradanlığın dışında kalan taktik ve yöntemler ile beklenmeyen yerlerde,beklenmeyen vakitlerde uygulanan pazarlama kampanyalarına verilmiş olan addır.Aynı zamanda Jay Conrad Levinson tarafından 1984 senesinde yazılmış olan pazarlama kitabının ismidir.Bu kavram,zaman içerisinde kitapta berlirtilen, geleneksel olmayan pazarlama ve promosyon kampanyaları için kullanılabilen genel bir ad olmuştur.Gerilla pazarlama,alışılmışın dışında ortaya çıkan reklam stratejilerinden meydana gelmektedir. Günlük hayatımızda sıklıkla örneklerine rastlarız.Bazen farkına bile varmadığımız gerilla pazarlama; açık hava, festival, spor aktiviteleri, alışveriş merkezleri, otobüs durakları, metro istasyonları vb. gibi kamuya açık ve kalabalığın yoğun olduğu alanlarda karşımıza çıkmaktadır.Gerilla pazarlamayı ilgi çeken ve belki de insanların dikkatini çekmesini sağlayabilen yönü etkin bir yapıyı elinde bulundurmasıdır.Bunun anlamına bakacak olursak; geleneksel olan bir pazarlama biçmini kafanızda canlandırın.Bir pano için hazırlanmış olan reklam herkesin ilgisini çekecek kadar iyi bir durumda değildir ve insanların geneli reklamı farkında olmadan gündelik hayatlarını sürdürebilirler.Yalnızca gerilla pazarlama modelinde,insanları istemsiz şekilde de olsa reklamın içine çekebilen etkin akım vardır.Mesela bir AVM zeminine 3D olarak uygulanan köpek fotoğrafı, AVM’ye giren herkes tarafından istemsiz bir şekilde fark edilen bir model durumuna gelir.Şayet gerilla pazarlama modelini belirlerken etkinlik ölçütünü dikkate alınmaz ise büyük olasılılıkla sahip olmak istenilenden uzak netice ile sonuçlanabilir.Gerilla Pazarlama,alıcıyı ve tüketiciyi şaşırtmak,kalıcı olan izlenim bırakmak ve sosyal nitelik meydana getirmek ile ilgilidir.Gerilla pazarlamasının geleneksel reklam ve pazarlama biçimlerine kıyaslandığında tüketiciler üstünde değerli bir intiba bıraktığı söyleniyor.Bunun sebebi çoğu gerilla pazarlama kampanyasının tüketiciyi daha bireysel ve akılda kalıcı bir seviyede kalması hedeflenir.

TARİHİ

Reklamcılık,Antik Mısırlıların satış mesajları ve duvar posterleri yapmak amacı ile kullanmış olduğu papirüs kullandığı MÖ 4000 senelerine kadar uzanabilir. Geleneksel olan reklamcılık ve pazarlama olarak düşünülen şey yüzyıllar süresince yavaş yavaş gelişti,yalnız 1900’lerin yılların başına kadar hiçbir yükselme olmadı.O dönemlerde reklamların esas hedefi tüketiciyi eğlendirmek ve meşgul etmekten çok ürün-hizmet konusunda bilinçlendirmekti.1960 senesinde kampanyalar,radyo ve basılı medya (gazete,dergi.yazılı metin...) vb. gibi çeşitli kitle iletişim kanallarında yoğun reklam masraflarına odaklanır.1980’lerin yılların sonu ve 1990’ların yılların başına kadar kablolu televizyon reklam mesajları görünmeye başladı.Bu dönem çerisinde unutulmaz öncü, öne çıkan bir gösterinin yan ürünü olmaktan çok tüketicinin reklam mesajını ayarlamasını sağlamaya odaklandıkları MTV kanalıydı.Ajanslar tüketiciler üzerinde bir izlenim bırakmak amacı ile gayret etti ve tüketiciler pazarlanmaktan yoruldu.Değişim zamanı gelmişti.Gerilla pazarlama terimi ilk olarak Amerikalı bir yazar olan aynı zamanda iş dünyası,iş,ekonomi,pazarlama,işletme,finans,muhasebe kategorilerinde kitaplar yazmış olan bir yazar olan Jay Conrad Levinson tarafından 1984 senesinde yayınlanmış olan Guerrilla Advertising isimli kitabında kullanıldı.Konsept, çağlar süresince gelenekselin dışında olan askeri taktikleri tanımlamak amacı ile kullanılan bir terim olan gerilla savaşından ilham aldı.Rakibi şaşırtmak,korkutmak ve nihayetinde mağlubiyete uğratmak amacı ile pusu,baskın ve vur-kaç operasyonları gibi alışık olunmayan taktik ve yöntemlerin kullanıldığı gerilla savaşı,Jay Conrad Levinson tarafından incelendi ve pazarlamaya uyumlu bir duruma getirildi.Ardından markalar ve işletmeler, ürün veya hizmetlerini desteklemek desteklemek amacı ile bu zihniyeti uygulamaya başladı.Sosyal medyaya ve dijital dünyaya uyum sağlamak amacı ile zaman içerisinde belirgin stratejiler geliştirdiler,yalnız esas kavramlar değişmedi.

 

ÖZELLİKLERİ

Gerilla pazarlama iyi bir şekilde anlamak için onun geleneksel pazarlama modeli ile arasındaki farkları bilmek gerekir. Bu yönden bu kavramın özellikleri ile geleneksel yöntemin veya standart bir pazarlama modelinin özelliklerini kıyaslamak uygun olur.Gerilla pazarlamanın özelliklerini inceleyecek olursak;

-Geleneksel pazarlama da öncelik tanınanlar finans ve para kaynaklarıdır.En uygun duruma getirilen,devamlı güncellenen ve etki için finansal kaynağa gereksinim duyulan bir pazarlama alanıdır.Gerilla pazarlama ise yaratıcılığa ve zamana dikkat çeken bir kavram ve modeldir.

-Gerilla pazarlama daha kolay bir şekilde şekillendirilebilirken geleneksel pazarlamanın takip,denetim ve tekrardan uygun bir duruma getirilmesi gibi süreçler pazarlamayı daha zahmetli bir duruma getirir.Gerilla pazarlamada ise büyük bir çaba gerektiren tek süreç; yaratıcı nitelikte olan bir akıl ile kurulması gerekli olan bir reklam tasarımı.

-Geleneksel pazarlama,finansal kaynak problemi olmayan büyük çapta ki işletmeler için uygun bir yöntemken küçük çapta olan bir işletme için finansal yönden riskli bir durumdur.Bu sebep ile küçük çapta olan işletmeler, gerilla pazarlama ile ufak düzeydeki bütçelerini daha etkin bir biçimde kullanma yöntemini benimseme tercihini yaparlar

-Geleneksel pazarlama modelinde hedef uzun dönem içerisinde tesir uyandıran ve kalıcılığı her dönem içerisinde yayılan bir pazarlamadır.Gerilla pazarlamada ise etki ve işleme süreci hızlı ve kısa dönemlidir.Anında yanıt alınması beklenir.

-Standart bir pazarlamanın amacı satışlara olumlu yönde yansıyacak pazarlama modellerine imza atmaktır.Dolayısıyla satış verileri ile ilgilidir.Gerilla pazarlama ise satıştan çok doğrudan elde edien kar ile ilgilenir.

-Gerilla pazarlamanın en önemli özelliği ve tercih edilme nedeni masraflarının düşük düzeyde olmasıdır.Düşük seviyede olan bütçeler ile yaklaşık yüzlerce insana ulaşabilmek mümkün olmaktadır.Doğru şekilde uygulanan reklam çalışmaları ile başarıyı elde etmek mümkün bir durumdur.

-Özgün ve kendine mahsus bir üslup ile meydana getirilen pazarlama reklamlarının akılda kalma ihtimali oldukça yüksektir.Beklenmedik olan noktalarda yapılan reklamlar olduğundan akılda kolay bir şekilde kalabilir.

-Akılda kalıcı olmasından kaynaklı markanın popülerliği hızlı bir biçimde yükseliş gösterir.Bu da gelir yönünden olumlu etkiler meydana getirir.

-Günümüzün en hızlı nitelikte olan reklam araçları arasından biri de sosyal medyadır. Özgün düşüncelerle medyana getirilmiş olan bir gerilla pazarlama,sosyal medyada gündeme gelmesi ile çok sayıda insana ulaşabilir.Bu gündeme gelme durumu popülerliğini artırır.

 

TÜRLERİ

Gerilla pazarlama alanları incelendiğinde genelde kamuya açık,insanların yoğun olduğu alanlar görülür.Bunlar bazı zamanlarda kamuya açık alanlar olduğu gibi kapalı alanlar da olabilmektedir.Gerilla pazarlamanın türleri de vardır.Bu türler;

a)Açık hava gerilla pazarlama

Bir heykelin üzerine çıkarılabilen bir cisim yerleştirmek,elektrik direklerine asmak veya kaldırımlara ve sokaklara geçici sürede reklam içerik ve görselleri yerleştirmek gerilla pazarlamaya örnektir.

b)Kapalı gerilla pazarlama

Açık hava gerilla pazarlamasından farklı olarak sadece tren istasyonları,mağazalar ve üniversite kampüs binaları vb. gibi kapalı mekanlarda medyana getirilen izlenen bir yoldur.

c)Gizli gerilla pazarlama

Bu tür pazarlama çeşidinde müşteriler doğrudan pazarlama kampanyalarına uğramazlar ve pazarlama donanımlarından habersiz bir durumda kalırlar.Reklamlar bu yöntemn en yaygın olan versiyonlar arasından biridir.Müşteriler pazarlama stratejilerine uğradıklarını fark ettikleri sırada olumsuz olan bir yaklaşım göstermeleri nedeni ile riskli olan bir tekniktir.

d)Deneyimsel gerilla pazarlama

Yukarıdaki yazmış olduğum yöntemlerin kullanılması ile bireylerin marka ile etkileşime girmesini sağlayan stratejilerden meydana gelir.

e)Viral pazarlama

Viral pazarlama da bir gerilla pazarlama yöntemidir.Gerçekmiş gibi kurgulanan reklam olduğu belli olmayan arka tarafta bir ürüne ya da markaya dikkat çekmek amacı ile hazırlanan reklamlardır.

 

AVANTAJLARI

 Gerilla pazarlama çalışmalarının etkisi görülmeye başlanmasının ardından küçük ve orta çaplı nitelikte olan firmaların ardından büyük çapta ki firmalar da gerilla pazarlama çalışmalarına yatırım yapmaya başladılar.Bunun nedeni de gerilla pazarlamanın ajantajlarının olmasıdır.Gerilla pazarlamanın masrafları geleneksel ve büyük çapta kitlelere özgü yapılabilen çalışmalara kıyas ile daha düşük bir seviyededir.Doğru bir formül ve düşünce yürütüldüğü sırada gerilla pazarlama çalışmaları tüketicilerin karşılarına beklenmedik anlarda çıkabilir ve bu seviye de düşük bütçeler ile bu çalışmalar yapılabilir.Özgün ve yaratıcı düşüncelerle yapılması nedeniyle aynı zamanda da beklenmedik yer ve vakitlerde tüketicilerin karşısına çıkıldığı için gerilla pazarlama çalışmaları kullanıcıların akıllarında daha fazla yer edinir.Bu pazarlama çalışmalarının yaratıcı ve akılda kalıcı olması da doğal olarak markanın popülerliğinin artmasında önemli görev oynamaktadır.Tüketicilere doğru mesajlar ile ulaşmak ve onları şaşkınlığa uğratmak,bu tüketicilerin markanızı da hatırlamasına yardımcı olacaktır.Günümüzde kullanıcılar devamlı olarak akıllı telefonları vasıtası ile gün içerisinde karşılaşmış oldukları ilgi çekici şeyleri sosyal medya aracılığı ile paylaşım yapıyorlar.Yapılan gerilla pazarlama çalışmalarının yaratıcı düşüncelerin olması ve onların dikkatini çekmesi, bu çalışmalarınızın kullanıcılar aracılığı ile sosyal medyada paylaşım yapılmasına da yardımcı olacaktır.Böylelikle bu çalışmalarınızın viral olma ihtimali de daha yüksek bir durumdadır.

NASIL YAPILIR

Markanızın öne çıkarmayı uygun bulduğunuz ürün veya logoyu standart reklam alanları dışında insanların karşısına çıkarılması ile yapılır.Bilboardlara standart bir afiş yerleştirmek yerine, 3D olarak çalışılmış bir maket olarak dış alanlarda bir yerde yerleştirmek insanların ilgi odağı olmasını sağlayabilir.Yalnız gerilla reklamın tesirleri önceden hesaplanması mümkün değildir.İyi bir tesir yaratmak amacı ile dikkat çekici olmaya çalışırken antipatik yani itici gelecek yanlış bir tesir medyana getirilmemesine dikkat edilmelidir.Bu neden ile nasıl bir tesir meydana getirmeye olan arzunuzu iyi bir şekilde hesaplanması gerekir.Bu tesir marka kimliği ile ve hedef kitle ile uyumlu bir biçimde olmalıdır.Bu neden ile eğlendiren,düşündüren,özel olarak hissettiren,şaşırtan vb. gibi hangi duygu halinin amaçlanacağı önceden belirlenmesi gerekir.Bu pazarlama yöntemi için kalabalık insan gruplarının bir arada olduğu halka açık olan alanlarda yapılabileceğini rahat bir ifade ile belirtilebilir.AVM'ler,konser alanları,sokaklar,parklar,plajlar, spor ya da müzik festivalleri bu pazarlama yöntemi için uygun olan yerlerdir. Gerilla pazarlamanın önemli olan taktikleri arasından biri ve önemli olan sebebi sürpriz ögesidir.Bir reklam panosunda bulunan normal derecede ki reklam ile kaldırıma yüksek boyutlara sahip olan bir dondurma yerleştirilen bir ortam pazarlama kampanyası arasında bulunan fark,sürpriz ögesidir.Sürpriz ögesini meydana getirmek amacı ile orijinal ve yaratıcı bir biçimde fikir edinmemiz gerekir.Zira tüketiciler bildikleri ve aşina oldukları bir şeye şaşırmazlar.Tüketicinin  şaşırtılması durumunda onların dikkatini çekebilirseniz ve akılda kalıcı bir izlenim bırakırsınız.Gerilla pazarlama anlık ve rastgele gibi görünür. Yalnız bir gerilla pazarlama kampanyası başlanması öncesinde çok sayıda ve detaylı bir biçimde araştırma yapılması ve planlama yapılması gerekir.Gerilla pazarlamanın etkin olması için, kampanyanın mesajı ve uygulanmasının zekice ve  özgün olması gerekir.Bu tip kampanyalar genelde yüksek derecede bütçesi yoktur, bu sebep ile yaratıcılığın yanı sıra kamuoyu algısı ve hedef kitlenin derinlemesine bilinmesini gerektirir.Gerilla pazarlama, marka ile ilgili kalıcı ve olumlu bir izlenim meydana getirecek biçimde tüketicileri etkilemeye ve eğlendirmeye çalışır. Kitlenin dikkatini çekmenin ve onları eğlendirmenin en iyi yöntemleri arasından biri onları kampanyaya katmaktır.Tüketicilerden ürününüzü bir otomattan vermesi,ürününüz ile fotoğraf çekilmesi veya kaldırımlarda kanepelerinize oturmalarını sağlarsanız markanızı hatırlamaları yüksek bir ihtimaldir.Gerilla pazarlamanın faydasını görmek için izleyicinin kampanyaya kendi istekleri ile katılım sağlaması gerekir.Kampanyanıza katılmaları veya ürününüzü satın almaları için kendilerini baskı altında hissetmemelidirler.Zira bu tip istekler onların etkileşime girme ihtimalini düşürebilir.Buna dayanarak, tüketicilerin gereksinimlerini farkında olunması ve onlara saygı ile yaklaşılması gerekir. Seçilmiş bir kitleyi amaçlıyorsanız,uygun araştırma yapmak, onlara yaklaşmanın en iyi yöntemleri ile ilgili size fikir verecektir.

 

ÖNEMİ

Günümüzde markaların veya şirketlerin geleneksel olan pazarlama yöntemlerinden neden vazgeçemediğini sorgulamamız gerekir.Bu soruyu getiriyor aklımıza ''Gerilla pazarlama niye önemli''.Aslında bu 3 maddede ifade edilebilir.

-Bütçe

-Ekip

-Zaman

Markaların pazarlamada olan devamlılığı yakalayamamasının ve pazarlamanın ötesine geçememesinin nedenlerine bakıldığında akla ilk bütçe geliyor.Sonra nitelikli derecede bir ekip ve vakitsizlik..Geleneksel pazarlama süreçleri esnasında büyük çapta olan firmalar bütçe ile ilgili hiçbir problem çekmezken küçük ve orta çapta olan firmalar için geleneksel pazarlama, bütçe nedeni ile idare edilmesi ve devamlılığı zor süreçtir.Bu neden ile kobi yani küçük ve orta çapta olan firmalar için nokta atışı stratejik pazarlama yöntemleri gereklidir.Burada devreye gerilla pazarlama girmektedir.Çünkü; bu aksiyon için yüksek derecede bütçeye,sayısı çok olan ekibe, uzun bir zamana gerek yoktur.Sıradan,uygun seviyede bütçeli, ama iyi bir şekilde kurgulanmış gerilla kampanyalar ile geniş kitlelere ulaşmak mümkündür.Bu süreç içerisinde markanın ihtiyacı olan şey kreatif yani yaratıcı olmaktır.Kısaca özetlemek gerekir ise markalar geleneksel ve yüksek dereceli bütçeli pazarlama kampanyaları meydaa getiremedikleri için üzülmeyi bırakıp gerilla pazarlama yöntemlerine odaklanmaları gerekir.

ÖRNEKLERİ

 

 

KAYNAKÇA

-Wikipedia

-Wikiwand

-Ticimax

-Marka Fikirleri

-Flatart

-Pazarlamasyon

-Haldun Yıldız

-İdea Soft

-Marka Mutfağı

-Niobe Hosting

-Mies Offical

-Delbig

-IIENSTİTU

-Earnado 

-Branding Türkiye

-Pazarlama İletişimi

-Webtures

-Faturmatik

-WSM (Website Seo Marketing)

-Dr. Feyza TAŞKIN/Gerilla Pazarlama

-Koray Karaman/Gerilla Pazarlama