16 Ocak 2022 Yazısı

 METAVERSE 

Son zamanlarda duyduğumuz Metaverse,meta öte ve verse evren sözcüklerinin birlikte gelmesi ile meydana gelmiştir.İnternet, arttırılmış gerçeklik ve tüm sanal ortamların bir arada bulunduğu bu kavram,kollektif bir sanal paylaşım alanı olarak da ifade edilir.Metaverse kavramı 1992 senesinde ilk defa Neal Stephenson aracılığı ile kullanılmış ve arttırılmış gerçeklik teknolojisi ile yeniden popüler olan bir duruma gelmiştir.Gerçeğe yakın olacak biçimde tasarlanan bu sanal dünyada büyüyüp gelişme insanların karar ve eylemlerine bağlıdır.Yaratıcılığı ciddi oranda açığa çıkartacağı düşünülen bu ortam,özellik ile işletmeler ve markalar yönünden son derece faydalı olacaktır.Metaverse; video konferans,oyun kripto para birimleri, e-mail,sanal gerçeklik ve canlı yayın vb. gibi bir çok türdeki dijital sektörlerin bir araya geldiği sanal olan bir dünyadır.Tüm bunların nasıl bir yerde toplanacağı konusu ile ilgili çalışmalar sürsede Facebook CEO konumunda olan Mark Zuckerberg gibi kişiler bu alandaki ticari olan potansiyeli uzun bir süreden bu yana görmüş durumda.Aslında şu an gerçekte var olmayan bir şey olan metaverse; tek bir ürün, tek bir oyun ya da tek bir firma vasıtası ile yaratılmıyor.Metaverse daha çok iş bilgi ve iletişim araçlarının hep birlikte bir sarmal durumda çalıştığı 3 boyutlu internet sunucuları ağına benzetme yapılabilir.Metaverse aslında bizim normal reel dünya yaşantımızın dijital suretidir.Nasıl Microsoft Word’de oluşturduğunuz bir belgeyi mail vasıtası ile bir başkasına gönderiyorsanız,metaverse’de olan parçalar da değer ve işlevlerini koruması ile bir başka ekosisteme geçebilir.A firmasından NFT olarak satın alınabilen sanal olan bir sanat eseri,B firmasının yarattığı bir oyundaki evin duvarında sergilenebilir.Metaverse’de oyun oynayıp çalışabiliriz.Mesela Jane adındaki bir birey Facebook’ta 3D yani 3 boyutlu bir avatar yaratıp, sanal toplantılara katılabilir.İşten sonra Jane arkadaşları ile beraber sanal konserlere gidebilir ve bu avatar kullanıcı ister ise seyirciler arasında yerini alabilir.Müzik bittiğinde solist tişört almıyor musunuz? şeklinde soru da sorabilir ve Jane ile arkadaşları tıpkı bugün bizim Amazon gibi websitelerde veya mobil uygulamalarda yaptığımız sanal olan standlardan beğeneceği bir tasarım arayabilir.Jane kripto para birimlerini kullanarak satın aldığı tişörtü birine kolaylık ile ödünç verebilir.Bu basit senaryoda firma iletişim araçları,canlı etkinlik yayını,e-ticaret ve değeri olan bir şeyin paylaşımı söz konusudur.Bu senaryonun gerçekleştirebilir olması ve çalışma amacı için her sağlayıcının,avatar ya da tişört gibi varlıkları birbirleri ile uyumlu ve transfer edilebilir biçimde tasarlanmış olması gerekir.Altyapılar ve cihazlar Metaverse için yeterli seviyede mi? Metaverse; ultra hızlı,gecikmenin veya duraksamanın nerede ise hiç yaşanmadığı nitelikte olan bir internet bağlantısı her yerde olmadığı sürece hiçbir zaman tam potansiyeline ulaşamayacak.Akıllı telefonlar yaşamımıza girmeden öncesinde varlığını sürdüren Second Life,gerçek zamanlı etkileşimler sağlayamaması nedeni ile kullanıcıların ilgisini kısa zamanda yitirmişti.Bugün yaşamımıza olan 4G bağlantısı Fortnite gibi birden fazla bireyin aynı anda kullandığı uygulamaları destekleyebiliyorken,zamanda hiçbir gecikme olmaması gereken aynı anda yüzlerce yayını kaldıramayacaktır.Tam da bu nedenden dolayı dünyadaki tüm mobil sağlayıcılar 5G’ye milyarlarca dolar harcıyor ama metaverse için 6G’ye bile ihtiyacımız olabilir.Günlük yaşantımıza ne kadar büyük etkileri olur ilerleyen zamanlarda bilemeyiz.Ama teknoloji ile ilgili haberlerin yeni gündemi olmaya başladı bile..