28 Haziran 2024 Yazısı
Bu makale Rusya ve Vietnam arasındaki köklü tarihsel ilişkilerin ve stratejik ortaklığın derinlemesine incelenen bir çalışmadır.İki ülke arasındaki diplomatik, ekonomik,savunma sanayi ve kültürel alanlardaki iş birliğini detaylı bir şekilde ele alıyor.Rusya'nın Vietnam'a olan destekleri ve bu desteklerin ilişkilere olan katkıları açık bir şekilde vurgulanmış.Rusya ve Vietnam arasındaki ilişkiler oldukça köklü ve dostane bir temele dayanıyor.İki ülke arasındaki ilişkiler genellikle stratejik iş birliği,ekonomi,savunma sanayi ve kültürel alışveriş üzerine odaklanıyor.SSCB döneminden bu yana ilişkiler güçlenerek devam etmiş günümüzde de karşılıklı çıkarlar doğrultusunda iş birliği sürdürülmektedir.
Tarihi
Rusya ile Vietnam arasındaki ilişkiler köklü bir tarihe sahip stratejik bir ortaklığı yansıtmaktadır.İlişkilerin temelleri,SSCB döneminde özellikle de Vietnam'ın bağımsızlık mücadeleleri sırasında atılmıştır.Sovyetler Birliği,Vietnam'a askeri destek sağlayarak Fransız sömürgeciliğine ve ardından ABD'nin müdahalesine karşı direnişini güçlendirmiştir.Bu süreç Vietnam Savaşı'nda kritik bir rol oynamış ve Vietnam'ın birleşmesinde etkili olmuştur.Soğuk Savaş boyunca Sovyetler Birliği'nin desteğiyle Vietnam,ABD ve Güney Vietnam'a karşı savaşarak komünist ideallerini korumuş ve ülkenin yeniden birleşmesini sağlamıştır.Bu dönemde askeri,ekonomik ve siyasi alanlarda iş birliği derinleşmiş ve Vietnam Sovyetler Birliği'nin önemli bir müttefiki olarak konumlanmıştır.1991 yılında Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından Rusya Federasyonu ile Vietnam arasındaki ilişkiler yeni bir döneme girmiş ve stratejik iş birliği alanları genişlemiştir.Ekonomik iş birliği,enerji sektörü,savunma sanayi gibi alanlarda ortak projeler geliştirilmiş ve ticaret hacmi artmıştır. Ayrıca kültürel alışverişler ve insanlar arası temaslar da ilişkilerin derinleşmesine katkı sağlamıştır.Günümüzde, Rusya ile Vietnam arasındaki ilişkiler tarihsel bağlar ve karşılıklı çıkarlar temelinde sağlam bir zeminde ilerlemektedir.Her iki ülke de bölgesel istikrarı ve uluslararası iş birliğini güçlendirmek için çalışmaktadır.Rusya'nın bölgesel güç olma ve Vietnam'ın ekonomik kalkınma hedeflerine ulaşma çabaları ikili ilişkilerin gelecekte de önemini korumasını sağlayacaktır.
Ticari İlişkiler
Rusya ve Vietnam arasındaki ticari ilişkiler Soğuk Savaş döneminde Sovyetler Birliği'nin Vietnam'a verdiği destekle başlayan köklü bir geçmişe dayanır.Bugün ise iki ülke arasında stratejik ortaklık ve kapsamlı ekonomik işbirliği anlaşmaları bulunmaktadır.2001 yılında imzalanan Dostluk ve İşbirliği Anlaşması ve 2012 yılında imzalanan Kapsamlı Stratejik Ortaklık Anlaşması bu ilişkilerin hukuki temelini oluşturmaktadır.2015 yılında Vietnam ve Avrasya Ekonomik Birliği (AEB) arasında Serbest Ticaret Anlaşması imzalanmış,bu anlaşma ticaretin daha da artmasına katkıda bulunmuştur.Anlaşma iki ülke arasındaki tarım ürünleri,sanayi malları ve diğer ticari malların ticaretini kolaylaştırmıştır.2020 yılında, iki ülke arasındaki ticaret hacmi yaklaşık 5,7 milyar dolar olarak kaydedilmiş 2023 yılı itibarıyla iki ülke arasındaki ticaret hacmi 10 milyar doları aşmıştır.Vietnam, Rusya'ya özellikle tarım ürünleri,deniz mahsulleri,tekstil ve ayakkabı gibi çeşitli tüketim malları ihraç etmektedir.Bu ürünler Rusya pazarında önemli bir yer tutmakta ve Vietnam'ın ekonomik büyümesine katkı sağlamaktadır.Enerji sektörü iki ülke arasındaki ticari ilişkilerin en önemli bileşenlerinden biridir.Rus enerji şirketleri Vietnam'da petrol ve doğalgaz arama ve üretim faaliyetlerinde bulunmuş,Vietnam ise Rusya ile ortak projeler geliştirmiştir.2006 yılında Rusya'nın en büyük petrol şirketlerinden biri olan Zarubezhneft, Vietnam'ın Petrovietnam şirketi ile birlikte Vietsovpetro adında bir ortak girişim kurmuştur.Bu ortaklık Vietnam'daki petrol ve doğalgaz sahalarının geliştirilmesinde önemli rol oynamıştır. Ayrıca, Rusya ve Vietnam arasında sivil nükleer enerji alanında da işbirliği yapılmış bu alanda teknoloji transferi ve eğitim programları düzenlenmiştir.Rusya, Vietnam'ın petrol ve doğalgaz ihtiyacını karşılamada kritik bir rol oynamaktadır.Rus enerji devi Gazprom ve Vietnamlı Petrovietnam şirketleri arasında imzalanan anlaşmalar ortak enerji projelerinin temelini oluşturur.Bu projeler arasında Vietnam kıyılarındaki petrol ve gaz yataklarının ortak işletilmesi yer almaktadır.Ayrıca Rusya'nın Rosatom şirketi Vietnam'ın nükleer enerji santrali projelerinde de aktif rol almayı hedeflemektedir.Savunma sanayi de ikili ticarette önemli bir yer tutmaktadır.Vietnam, Rusya'dan ileri teknolojiye sahip savunma ekipmanları satın almakta ve bu sayede savunma kapasitesini artırmaktadır.2000'li yılların başından itibaren Rusya'dan Vietnam'a yapılan askeri ihracatlar artmış ve Vietnam Rus yapımı denizaltılar,savaş uçakları ve diğer askeri teçhizatları envanterine katmıştır.Bu kapsamda Kilo sınıfı denizaltılar,Su-27 ve Su-30 savaş uçakları gibi önemli askeri ekipmanların tedariki sağlanmıştır.2014 yılında Vietnam Rusya'dan altı Kilo sınıfı denizaltı siparişi vermiştir ve bu denizaltılar Vietnam'ın deniz savunma kapasitesini önemli ölçüde artırmıştır.Ekonomik işbirliğinin yanı sıra iki ülke arasında turizm de gelişmektedir.Rus turistler Vietnam'ı cazip bir tatil destinasyonu olarak görmekte ve bu da Vietnam'ın turizm gelirlerini artırmaktadır.Aynı şekilde Vietnamlı turistler de Rusya'nın tarihi ve kültürel zenginliklerini keşfetmekte ilgi göstermektedir.Rusya ve Vietnam, ticaret hacmini daha da artırmak ve ekonomik ilişkilerini çeşitlendirmek amacıyla serbest ticaret anlaşmaları üzerinde çalışmaktadır.Bu bağlamda Avrasya Ekonomik Birliği (AEB) ile Vietnam arasında imzalanan serbest ticaret anlaşması ticaretin daha da artmasına olanak tanımaktadır.
Diplomatik İlişkiler
Rusya ve Vietnam arasındaki diplomatik ilişkiler 30 Ocak 1950 tarihinde Sovyetler Birliği'nin Kuzey Vietnam'ı tanımasıyla resmen başladı.Sovyetler Birliği Vietnam'ın bağımsızlık mücadelesinde önemli bir rol oynadı ve özellikle Vietnam Savaşı sırasında Kuzey Vietnam'a yoğun askeri ve ekonomik destek sağladı.Bu destek savaşın sonucu üzerinde önemli bir etki yaptı ve iki ülke arasında güçlü bir bağ oluşturdu.1975'te Vietnam Savaşı'nın sona ermesinden sonra, Sovyetler Birliği ve Vietnam arasındaki ilişkiler daha da pekişti.Vietnam Sovyetler Birliği'nin Asya'daki en yakın müttefiklerinden biri oldu ve Sovyetler Birliği Vietnam'ın yeniden inşası ve ekonomik kalkınması için büyük miktarda yardım sağladı.Bu dönemde iki ülke arasında askeri işbirliği de derinleşti ve Sovyetler Birliği, Vietnam'a modern silahlar ve askeri eğitim desteği sağladı.1991'de Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla Rusya Vietnam ile olan diplomatik ilişkilerini sürdürdü ve bu ilişkileri yeni bir çerçevede yeniden tanımladı.1990'ların başında her iki ülke de ekonomik reformlar ve piyasa ekonomisine geçiş süreçleriyle uğraşıyordu bu da ilişkilerde bazı durgunluklara neden oldu.Ancak 2001 yılında Rusya ve Vietnam arasında stratejik ortaklık anlaşması imzalanarak ilişkiler yeniden canlandı.Bu anlaşma,siyasi,ekonomik,ticari,bilimsel ve teknik işbirliğini kapsamaktaydı.2000'li yılların başından itibaren Rusya ve Vietnam arasındaki ekonomik işbirliği önemli ölçüde arttı.Enerji sektörü bu işbirliğinin merkezinde yer aldı ve Rus enerji şirketleri Vietnam'da petrol ve doğalgaz arama ve üretme faaliyetlerinde bulundu.Rusya Vietnam'ın nükleer enerji alanında kapasitesini artırmak için teknik destek sağladı.Savunma işbirliği Rusya ve Vietnam ilişkilerinin bir diğer önemli ayağını oluşturdu.Rusya Vietnam'ın en büyük silah tedarikçilerinden biri haline geldi ve Vietnam,Rus yapımı savaş uçakları,denizaltılar ve diğer askeri teçhizatları satın aldı.2012 yılında iki ülke arasındaki stratejik ortaklık kapsamlı stratejik ortaklık seviyesine yükseltildi.Bu karşılıklı ziyaretler askeri eğitim programları ve ortak askeri tatbikatlar gibi alanlarda daha fazla işbirliği anlamına geliyordu.2018 yılında Serbest Ticaret anlaşması yapıldı.Bu anlaşmayla ikili ticaretin artmasına imkan vermiş ve ekonomik ilişkilerin derinleşmesine katkıda bulunmuştur.Rusya ve Vietnam liderleri sık sık karşılıklı ziyaretler gerçekleştirmekte ve uluslararası platformlarda ortak çıkarlarını savunmaktadırlar.İki ülke Asya-Pasifik bölgesindeki barış ve istikrarın korunması,terörizmle mücadele ve ekonomik iş birliğinin artırılması gibi konularda ortak hareket etmektedir.
Kültürel İlişkiler
Rusya ve Vietnam arasındaki kültürel ilişkiler derin tarihi bağlar ve sürekli gelişen işbirlikleriyle dikkat çekmektedir.Bu ilişkilerin kökeni Sovyetler Birliği dönemine kadar uzanır ve o zamanlar birçok Vietnamlı öğrenci Sovyet üniversitelerinde eğitim görmüştür.Bu eğitim fırsatları iki ülke arasında güçlü bir dil ve kültürel bağ kurulmasına yardımcı olmuştur.Günümüzde de birçok Vietnamlı öğrenci, Rusya'da eğitimine devam etmekte böylece bu kültürel alışveriş sürekli olarak canlı tutulmaktadır.İki ülke arasında sanat ve kültür alanında da yoğun bir etkileşim mevcuttur.Rusya ve Vietnam düzenli olarak kültürel değişim programları ve etkinlikler düzenlemektedir.Bu programlar çerçevesinde sanatçılar,müzisyenler ve yazarlar karşılıklı olarak eserlerini sergileme ve kültürel miraslarını tanıtma fırsatı bulur.Bu tür etkinlikler iki ülkenin kültürel zenginliklerini birbirlerine aktarmaları açısından büyük önem taşır.Turizm de bu kültürel ilişkilerin önemli bir parçasıdır.Son yıllarda Rus turistlerin Vietnam'a olan ilgisi önemli ölçüde artmıştır.Vietnam'ın doğal güzellikleri,tarihi mekanları ve kültürel mirası Rus turistler arasında büyük bir ilgi uyandırmaktadır.Bu turistik hareketlilik iki ülke halklarının birbirlerini daha iyi tanımasına ve kültürel etkileşimde bulunmasına olanak tanır.Rusya ve Vietnam kültürel etkinlikler düzenleyerek halklarının birbirlerini daha yakından tanımasına katkıda bulunmaktadır.Her iki ülkede de düzenlenen kültürel festivaller ve etkinlikler,sanatın ve kültürün paylaşılmasını sağlar.Özellikle Rus edebiyatı ve müziği Vietnam'da büyük bir popülariteye sahiptir.Aynı şekilde Vietnam kültürü de Rusya'da ilgi görmekte ve takdir edilmektedir.Bu derin ve çok yönlü kültürel ilişkiler iki ülke arasındaki tarihi ve siyasi bağların bir yansıması olarak görülmektedir.Rusya ve Vietnam arasındaki kültürel etkileşimler hem iki ülkenin halkları arasındaki dostluk bağlarını güçlendirmekte hem de kültürel zenginliklerine katkıda bulunmaktadır.Bu karşılıklı etkileşim ve anlayış iki ülke arasındaki ilişkilerin sağlam temeller üzerine kurulmasını ve gelecekte de bu ilişkilerin güçlenerek devam etmesini sağlamaktadır.
Sonuç olarak Rusya ve Vietnam arasındaki ilişkiler köklü tarihsel bağlar üzerine kurulmuş ve stratejik öneme sahip bir temele dayanmaktadır.Sovyetler Birliği döneminden bu yana süregelen bu ilişkiler bugün de güçlü bir şekilde devam etmektedir.Her iki ülke enerji,savunma sanayi,ticaret ve kültürel alanda iş birliğini genişletmek için çeşitli alanlarda ortak çalışmalar yürütmektedir.Özellikle Rusya'nın Vietnam'ı savunma ekipmanları ve teknoloji transferi konularında desteklediği bilinmektedir.Ekonomik olarak da enerji kaynakları ve altyapı projeleri gibi stratejik iş birlikleri önem taşımaktadır.Bu ilişkiler bölgesel istikrarın sağlanmasına ve uluslararası düzeyde iş birliğinin güçlenmesine olumlu katkılar sağlamaktadır.
---KAYNAKÇA---
Wikipedia
BBC
CNN
Euronews
The Diplomat
MAG İnternational
İnstitute for Global Affairs
Fulcrum
Vietnam Law Magazine
The Guardian
Southeast Asia Globe
NPR
Asia Times
St. Petersburg International Economic Forum Foundation
Washington Post
Cambridge University
Bloomberg
Rand Corp.
Geopoliticalmonitor Intelligence Corp.
Asia News Network
The World and Vietnam Report
Yorumlar
Yorum Gönder