24 Eylül 2022 Yazısı

Merkez Bankaları Altın Rezervlerini Birleşik Krallık da veya ABD'de nerede,nasıl ve neden saklarlar ?

Bunun tarihsel olarak nedenine baktığımızda İkinci Dünya Savaşıdır.Nazi tehdidi karşısında dünya ulusları rezervlerini Nazilere kaptırmamak amacı ile en güvenilir ülke vasfı olarak kabul etmiş oldukları Birleşik Krallığa aktardılar.İkinci merkez olarak kabul edilen ülke ise ABD'dir.Ancak ardından dünya finans piyasasının merkezi Londra olunca bu altınları o piyasada tutmak oldukça mantıklı olmaya başladı.Dünyada bulunan devletlerin sahip olduğu altının 1/5 i Londra’da bulunuyor.Başkent ve civarında bulunan depolarda yaklaşık olarak toplam değeri 172 milyar £ yani 248 milyar $ kadar para bulunan 6256 ton altın saklanmaktadır.Bu depoların popüler olma nedeni güvenlik ile beraber altın ticaretinin merkezine yakın olma arzusudur.Bu Merkez Bankası depoları 1930 yıllarında inşa edildi.İkinci Dünya Savaşı esnasında Birleşik Krallık'ın altın külçeleri gizli bir şekilde Kanada’ya gönderilmişti. 1940 senelerinde altın depoları sığınak olarak kullanıldı.1945 senesi itibari ile bu depolar altın için kullanılıyor.Depoda altın saklamak eski krallıkların başvurmuş olduğu bir yol gibi gelebilir.Ancak İngiltere Merkez Bankası bu depoları kullandığı gibi,onların eski tipteki dev anahtarları da halen kullanılmaktadır.Elektronik güvenlik tedbirlerinin yalnız başına yeterli olmayacağı düşünülüyor.Halen dünyanın en büyük Altın saklama deposu Londra sokaklarının altında yaklaşık olarak 28.000 metrekareye yayılan büyük bir alanda bankanın 8 adet altın deposu bulunuyor.Bu depolarda Merkez Bankalarına ait olan yaklaşık tonlarca altın,en üst seviyeli güvenlik sistemleri ve duvarları arkasında saklanıyor ve tamamı da güvence altındadır.Külçelerin bulunduğu raflar numaralıdır.Altınlar 12 kg ağırlığında olan külçeler şeklinde saklanıyor.İkinci güvenli yer olan ABD 'ye bir göz atalım; ABD'nin Manhattan Adası'nda bulunan New York Merkez Bankası'nda yaklaşık 350 milyar $ değerinde altın saklanmaktadır.Aynı zamanda dünyada fiziki olarak tutulan altın rezervinin 1/4 oranına yakın.Ancak küresel petrol krizinin yaşanmış olduğu 1973 senesindeki 12.000 tonluk rekor rezervin yarısı kadar.İlginç taraf ise bir ABD Merkez Bankası'nda muhafaza edilen altının çoğunun ABD hükümetine ait olmamasıdır.2012 senesindeki istatistiklerine göre 530.000 tane külçe altının yalnızca %5'i ABD hükümetine aitken kalan miktar diğer merkez bankası ve kurum-kuruluşlara aittir.48 adet merkez bankası ve 12 adet uluslararası kuruluş olan New York Merkez Bankası'nın altın mahzenlerinden yararlanıyor.Banka,stok tutmak amacı ile ücret almıyor ama rezervini taşıma-bozma arzusunda olan her bir külçe için 1.75 $ ödemek mecburiyetindedir.Dünyanın en güvenli binaları arasından biri olan bu mahzen deniz seviyesinin 15 metre altı ve yerin 25 metre dibi 5 katlı olan bir yapı.Mahzene girmek için 1 yol 140 tonluk çelik ve beton bloğa gömülü halde olan 90 tonluk çelik silindir kapıyı aşmak.24 saat süresince iç-dış kameralar ile hareket sensörleri ile takibi yapılan kasadan altın çıkarmak amacı ile 2 kişi mahzende görevli biri merkez bankasının iç denetimi görevinde olan 3 kişinin bulunması gerekmektedir.Mahzene altın geldiği esnada ise asansörler aracılığı ile zemine indirilip ve 122 kompartımanda (yolcu treni vagonlarının kısımlara ayrılmış olan bölümlerinin her biri) depolanmaktadır. Her bir kompartıman farklı olan bir kuruluşa aittir.Altın taşınmasının ardından mühürlenerek kilit altına alınıyor.Her bir devletin kendine ait olan özel bir rafı olur.Bir ülke swap işlemi (finans piyasalarında 2 tarafın faiz ödemeleri ve döviz cinsinin karşılıklı olarak değiştirildiği olan sözleşmelerdir) yada farklı maddi borç almak istediği sırada burada bulunan altınlar teminat yani güvence olarak gösterilir.Bu tip durumda fiziki olan altınlarınız forkliftler aracılığı ile sizin rafınızdan alınır ve size nakit temin eden ülkeye ait olan rafa taşınır.Böylelik ile işlem dakikalar içerisinde yapılmış olur.Başka türlüsü mümkün değildir.Zira altın bir ödeme aracı olarak yararlanılması uygun olarak kabul edilmez.Tonlarca altını 18. yüzyıldaki dönemlerde olduğu gibi gemilere yükleyip bir yerden bir başka yere yollayamazsınız.Hiç kimse tonlarca altını taşıma,saklama ödeme yapılıdığı sırada geri gönderme gibi sıkıntıya,riske girmez zaman kaybına katlanmaz.Merkez bankaları ülkeden ülkeye değişmek ile beraber toplam stoklarında en fazla yaklaşık olarak %30 oranda altın bulundururlar.Bu da önceki satırlarımda ifade ettiğim gibi teminat göstermek amacı ile saklanır.Merkez Bankası kendi altınları ile iç piyasa da ödeme yapamazlar.Önceki satırlarda yeralan fiziki zorluklar sebebiyle..Bu neden ile Merkez Bankalarının altın depolaması mantıklı olarak kabul edilmez.Bunu kendi ülkesinde yapıyor ise bu son seviye de ciddi şekilde problemler ortaya çıkarır.Dünyada bütün altın rezervlerinin yaklaşık %98'inin çıkarıldığı tahmin edilmektedir.Bunun miktarı da elimizde olan alyanslarla beraber 56.000 tondur.Bunun parasal olarak karşılığı 7 trilyon dolar gibi küçük bir rakamı karşılar.Yalnızca COVİD-19 krizi esnasında FED'in (Merkez Bankalar Sistemi) bir kaç haftada piyasaya sürmüş olduğu dolar kadardır.Dünyada bulunan toplam 100 trilyon $ nakit parayı altın ile kıyaslarsak bütün altın yaklaşık %7 oranı bir yer tutar.Ticareti altın ile yapmaya kalksak dünya ekonomisi çok kısa süre içerisinde içinden çıkamayacağı bir kriz ile karşılaşırdı.Türkiye ideolojik nedenlerden Altınlarını İngiltere'den Türkiye'ye taşımış bir durumdadır.Bu sebep ile borçlanma ve swap işlemleri esnasında Altın güvencesi gösteremediğinden nakit bulmak da zorlanmak da yada çok yüksek seviyede olan tefeci faizlerine katlanmak mecburiyetinde kalmaktadır.İdeolojik olan saplantılar ve anlamsız komplo teorileri nedeni ile devlet menfaatleri yönünden son derece yanlış bir tercih yapılmış durumdadır.Umarım ardından gelecek olan hükümetler yaptıkları bu hatayı düzeltirler.

---KAYNAKÇA---
Wikipedia
Listelist
Uluslararası Politika Akademisi (UPA)
Mahfi Eğilmez
BBC
CNN
Cumhuriyet
NTV
Ekonomik Yaklaşım